Tussen 2007 en 2024 zijn er toch de nodige veranderingen doorgevoerd die hier natuurlijk worden besproken tot bijna op het individuele boutje en moertje. Aller eerst (voor de lezers onder ons, pak rustig een kop koffie en een zak chips) de historie van de lijn:
45 jaar Geertruidenberg – Borssele.
Omstreeks 1972 kwamen de eerste plannen op tafel om een nieuwe 380kV-verbinding aan te leggen tussen het Brabantse Geertruidenberg en het Zeeuwse Borssele. Om zo de nieuw te bouwen kolen- en kerncentrale bij Borssele zo met het landelijke 380kV-net te verbinden. De lijn werd niet gebouwd door de SEP, maar door de twee provinciale maatschappijen. In dit geval voor Brabant de PNEM en voor Zeeland de PZEM.
Het masttype wat werd gekozen was grotendeels gebaseerd op de reeds gebruikte 380kV Donaumasten in o.a. Krimpen a/d IJssel – Geertruidenberg. Maar er waren een aantal wijzingen doorgevoerd. Zo waren bij de steunmasten de boventraversen langer en bij de hoekmasten de kattenoren platter en daardoor ook langer. De lijn staat ook bekend om zijn grote reeks aan diverse masten. De uiteindelijke lengte van de lijn bedroeg 99,5 km, waarvan 55 km op Brabants grondgebied en 40 km op Zeeuws gebied. De lijn telde uiteindelijk 260 masten en maar liefst 6 crossings.
De daadwerkelijke bouw begon in 1976. In oktober 1979 werd de lijn na zowat 3 jaar bouwen in gebruik genomen en kwam de lijn in dienst. Hiermee werd een directe verbinding gecreëerd tussen Zeeland en Noord Brabant.
De lijn begon aan de westzijde van het grote 380kV station van Geertruidenberg. Bij mast 2 was gelijk de eerste verhoogde mast te vinden, die vanaf 1993 ging dienen voor de crossing over de Amertak. Deze mast is van het type S+20, deze kan als gezien worden als de voorloper van de S+21 die later te zien waren bij Rilland en Zwolle. Vanaf hoekmast 3 ging de lijn parallel lopen aan de eerder gebouwde 150kV-lijn Geertruidenberg – Roosendaal. Bij hoekmast 16 maakt de lijn een hoek richting het noordwesten om de dorpskern van Hooge Zwaluwe te mijden, bij hoekmast 17 werd deze hoek weer gecorrigeerd. Bij hoekmast 19 kwam weer een hoek om richting de 150kV-lijn te gaan. De lijn werd tussen steunmast 20 en hoekmast 21 overspannen. Mast 20 was van het type S+10 en hoekmast 21 was van het type HC+10. Vanaf hoekmast 21 ging de lijn weer parallel lopen aan de 150kV-lijn. Bij masten 24 en 26 zijn twee steunmasten met lijnhoek te vinden om de afstand met de 150kV iets te vergroten.
Bij hoekmast 30 maakt de lijn een lichte hoek richting het zuidwesten. Tussen masten 32 en 33 worden de spoorlijnen naar Breda en Roosendaal overspannen, en tussen masten 33 en 34 de snelweg A16. Bij hoekmast 42 maakt de lijn een lichte hoek. Vervolgens wordt de Roode Vaart bij Moerdijk overspannen tussen masten 44 en 45 met twee hogere crossingmasten met kattenoren. De industrie van Moerdijk wordt zuidelijk gepasseerd. Tussen masten 52 en 53 wordt de snelweg A17 overspannen. Bij mast 54 is de eerste ongebruikte wisselmast te vinden. Tussen mast 60 en 61 wordt de snelweg A59 overspannen door twee verhoogde steunmasten van het type S+5 en S+10. Bij hoekmast 68 maakt de lijn wederom een hoek om de loop van de snelweg A17 te blijven volgen. Tussen crossingmasten 71 en 72 wordt de Dintel overspannen, deze twee masten zijn identiek aan de masten bij Moerdijk.
Bij hoekmast 76 is dezelfde situatie te vinden zoals bij Hooge Zwaluwe. Ook hier wordt de 150kV-lijn weer overspannen door een HC+10 en een S+10. Bij mast 78 maakt de lijn een lichte hoek om zijn weg te banen tussen Roosendaal en Oud Gastel. Bij mast 83 maakt de lijn wederom een lichte hoek. Bij mast 87 is weer een hoekmast met een grotere hoek te vinden, wat opvallend is aan deze mast, is dat er een mast is gebruikt die eigenlijk ontworpen is als eindmast. De mast is identiek aan mast 1 bij Geertruidenberg is van het type HE+0. Bij mast 89 staat een HB+0 die verkeerd staat, wat bijna aannemelijk is dat hier een last-minute wijziging in het tracé heeft plaats gevonden. Bij mast 90 is de tweede S+20 te vinden die hier het Nieuwe Roosendaalsche Vliet overspant. Bij hoekmast 93 en steunmast 97 zijn weer twee lichte lijnhoeken te vinden. Vanaf hier is er een lange rechtstand te vinden naar hoekmast 114 bij Moerstraten. Bij mast 104 is nog een afspanmast te vinden, wat tevens de tweede ongebruikte wisselmast is.
Na hoekmast 114 loopt de lijn in de richting van Halsteren. Bij masten 122 en 125 zijn twee lichte hoeken te vinden, om de lijn tussen Lepelstraat en Halsteren te laten lopen. Bij hoekmast 127 is een scherpe hoek in de lijn te vinden, dat de lijn richting het zuiden stuurt. Deze mast is van het type HC+0. Bij mast 133 is de volgende lichte hoek om de industrie van Bergen op Zoom te mijden. Mast 137 markeert de laatste mast gebouwd door de PNEM, deze mast wijkt ook bijzonder af in zijn constructie. Wat hier de gedachten gang is blijft een raadsel.
Na mast 137 gaat de lijn over op de reeks van de Oosterschelde. Mast O20 staat midden in het water. Tussen mast O19 en O18 wordt het Bergsche Diep overspannen door twee crossingmasten van bijna 100 meter hoog. Wat opvallend is, is dat er bij mast O19 een lichte lijnhoek te vinden is. Masten O17 en O16 staan weer even op vaste land, waarvan O16 een hoekmast is van het type OHB. Hierna volgt een lange reeks aan masten op een paal en allemaal in het water staan. De masten vallen op doordat ze geen broekstuk hebben. Vanaf afspanmast O7 staan de masten weer op land. Bij mast O2 is de laatste hoekmast te vinden van de O-reeks. Dit lijn gedeelte is zeker opvallend te noemen en onder andere door dit stukje heeft aanleg van de lijn lange tijd in beslag genomen.
Hier op volgend is mast 300 te vinden die de eerste mast markeert van het PZEM-gedeelte. Tussen masten 301 en 302 wordt het Schelde-Rijnkanaal overspannen door twee hoge steunmasten van het type S+15. Bij de bouw zijn masten 303 en 304 in een hoek van 45 graden geplaatst om aan de noordkant van de lijn mogelijk later een station te realiseren met koppeling met het Belgische Zandvliet. Mast 303 is van het type HC+0 en mast 304 van het type HC+5. De lijn volgt vanaf mast 300 de loop van de spoorlijn Roosendaal – Vlissingen.
Vanaf de Stationsbuurt bij Rilland en Bath tot aan Kruiningen staat de nieuwe 380kV-lijn voor grotendeels op het tracé van de oude 50kV-lijn Roosendeel – Goes. Die was voor de bouw al tot Kruiningen afgebroken. De eindmast bij Kruiningen stond vanaf toen tot 1994 verscholen achter de grote hoekmast 340.
Bij masten 318 en 321 zijn weer twee hoekmasten te vinden. Door de hoek bij mast 321 wordt het dorp Krabbendijke vermeden. Door de hoek van mast 323 gaat de lijn weer dichter richting de spoorlijn. Bij mast 328 is weer een ongebruikte wisselmast te vinden. Vanaf hier loopt de lijn wederom parallel aan de spoorlijn tot mast 340 bij Kruiningen. Hier maakt de lijn een hoek om zijn weg te banen richting het Kanaal door Zuid-Beveland. Tussen masten 340 en 341 wordt de spoorlijn overspannen. Tussen masten 344 en 345 wordt het eerder genoemde kanaal overspannen bij Vlake. Beide masten zijn van het type S+45.
Bij mast 348 volgt een HB+5 en wordt de snelweg A58 overspannen. Tussen masten 349 en 350 wordt de 150kV-lijn Roosendaal – Goes overspannen door een S+15 en een HD+15. Vanaf mast 350 volgt de lijn eventjes de net overspannen 150kV-lijn tot mast 354. Vanaf hier volgt de 380kV-lijn zijn eigen route door de Zak van Zuid Beveland. In de rechtstand tussen mast 354 en 362 ontbreekt op wonderbaarlijke wijze masten 360 en 361. De lijn maakt bij masten 367, 370, 376 en 382 lichte knikken om de dorpen te mijden. Bij mast 385 is weer een HC+0 te vinden om het dorpje Driewegen te mijden. Bij mast 386 is weer een S+15 te vinden om de 150kV-lijn Borssele – Terneuzen te overspannen. Bij masten 392 en 399 zijn nog twee hoeken te vinden voordat hier de lijn koers zet naar eindpunt Borssele. Bij mast 405 maakt de lijn aansluiting met het verdeelstation bij de kern- en kolencentrale Borssele.
In 1984 werd bij de masten 303 en 304 de aansluiting naar Zandvliet gerealiseerd. Niet met een station zoals mogelijk de planning was, maar met een splitsingsmast. Vanuit zowel Geertruidenberg als Borssele ging voortaan één circuit naar Zandvliet. Bij onderhoud of andere werkzaamheden aan deze ‘aftak’ werd er een bretel gemaakt bij de splitsingsmast zodat er weer eventjes, zoals vanouds twee circuits van Geertruidenberg naar Borssele liepen.
Begin ’00 werd bij Zevenbergschenhoek een extra steunmast geplaatst tussen masten 32 en 33, deze kreeg het nummer 32A om voldoende hoogte te creëren voor de nieuwe HSL-Zuid tussen Rotterdam en Antwerpen.
Halverwege de jaren ’00 werd eindmast 405 afgebroken om plaats te maken voor een nieuw portaal, dit vanwege de uitbreiding van het 380kV-station van Borssele.
In 2019 werd de lijn in tweeën geknipt bij Rilland, niet op de plek bij masten 303 en 304 die er speciaal voor waren gebouwd, maar ten zuiden van de lijn en eveneens ten zuiden van de spoorlijn en snelweg A58. Eigenlijk midden op het tracé van de 150kV-lijn. Ook de aftak vanuit Zandvliet werd op dit station aangesloten zodat dit stukje een volledige redundante lijn zou worden. Hierdoor ontstonden de lijnen Geertruidenberg – Rilland, Rilland – Borssele en Rilland – Zandvliet. Hiervoor werden de masten 304 t/m 309 afgebroken en vervangen door nieuwbouw bestaande uit Wintrack-masten. Mast 303 werd 90 graden gedraaid en verbouwd tot wisselmast. Dit gold ook door mast 310 die wel bleef staan, maar ook werd verbouwd tot wisselmast. Voor beide masten geldt dit voor één circuit. Hiermee is een nooit uitgevoerd plan verdwenen.
In 2022 volgde de volgende aanpassing, door de bouw van de tweede lijn tussen Rilland en Borssele, komt het deel tussen mast 355 en 404 te vervallen, omdat de lijn werd ondergebracht in de nieuwe Wintrack-masten die hier geplaatst werden. Tijdens het schrijven en plaatsen van deze reportage staan de masten 362 t/m 403 nog overeind, maar wel spanningsloos. De masten 355 t/m 359 en 404 zijn al wel afgebroken.
Met de komst van de nieuwe 380kV-lijn tussen Rilland en Tilburg heeft dit ook gevolgen voor Geertruidenberg – Rilland. Bij Standdaarbuiten/Oud Gastel en Hooge Zwaluwe wordt de lijn verplaatst. Bij Standdaarbuiten/Oud Gastel worden de masten 69 t/m 77 vervangen door nieuwe exemplaren ten westen van de bestaande lijn. Bij Hooge Zwaluwe worden masten 17 t/m 25 vervangen door nieuwe exemplaren. Dit is vanwege dat de nieuwe 380kV-lijn deels op het tracé van de bestaande lijn gaat lopen om de boog om Hooge Zwaluwe te behouden.
Na vele woorden aan historie volgt dan de foto’s die zijn gemaakt van deze lijn.
- We beginnen uiteraard bij eindmast 1 bij het 380kV station van Geertruidenberg.
- Mast 1.jpg (1.32 MiB) 4756 keer bekeken
- Mast 1 gezien vanuit een andere hoek. De koeltoren van Amer 8 valt direct op.
- Mast 1c.jpg (1.55 MiB) 4756 keer bekeken
- De aanloop naar het juk gezien vanaf de zijkant.
- Mast 1l.jpg (1.4 MiB) 4756 keer bekeken
- Staatsieportret van de mast, terwijl de oktober zon net begon te schijnen.
- Mast 1m.jpg (1.48 MiB) 4756 keer bekeken
- Mast 1a.jpg (1.44 MiB) 4756 keer bekeken
- Zo van dichtbij oogt de mast bijzonder klein, terwijl het toch een standaard hoek/afspanmast is qua hoogte.
- Mast 1d.jpg (1.37 MiB) 4756 keer bekeken
- De mast gezien met op de achtergrond mast 2.
- Mast 1k.jpg (1.7 MiB) 4756 keer bekeken
- De mast van voren gezien. Duidelijk zijn de uitzwaaiende geleiders te zien richting het juk.
- Mast 1b.jpg (1.29 MiB) 4756 keer bekeken
- Nog een keer met mast 2.
- Mast 1e.jpg (1.33 MiB) 4756 keer bekeken
- De grote mastkop van mast 1. Deze mast wordt geclassificeerd als een HE+0, puur omdat het een eindmast is.
- Mast 1f.jpg (1.13 MiB) 4756 keer bekeken
- De eindmast van onderen gezien. Met een aantal knikken lopen de randstaven mooi dichter naar mekaar toe boven in de toren.
- Mast 1g.jpg (1.36 MiB) 4756 keer bekeken
- De bretels en isolatoren van onderen gezien van het witte circuit.
- Mast 1i.jpg (1.23 MiB) 4756 keer bekeken
- Nog een keer kijkend naar boven langs de randstaaf.
- Mast 1j.jpg (1.22 MiB) 4756 keer bekeken
- Mastbord van mast 1. Vroeger waren er mastboren van de PNEM te vinden.
- Mast 1h.jpg (1 MiB) 4756 keer bekeken
- Mast 2 is gelijk een grote jongen. Dit is een van de twee masten in deze lijn van het type S+20. Duidelijk zijn de overeenkomsten te zien met de S+21 die bij Rilland en Zwolle staan.
- Mast 2.jpg (1.29 MiB) 4756 keer bekeken
- De mast nu meer van de zijkant gezien. De breed uitlopende broekstuk en rok vallen op.
- Mast 2b.jpg (1.09 MiB) 4756 keer bekeken
- De mast nu vanuit het oosten gezien. De mast oogt massief!
- Mast 2a.jpg (1.18 MiB) 4756 keer bekeken
- De mast van onderen gezien. Net als het broekstuk springen de langere boventraversen er al uit.
- Mast 2c.jpg (1.08 MiB) 4756 keer bekeken
- Ook hier valt de breed uitlopende broek op.
- Mast 2d.jpg (1.52 MiB) 4756 keer bekeken
- Duidelijk zijn hier de knikken te zien in het mastlichaam.
- Mast 2e.jpg (1.12 MiB) 4756 keer bekeken
- Mast 3 is de eerste HA+0 die we tegenkomen. Vanaf hier loopt de lijn parallel aan de oudere 150kV-lijn uit de jaren '60. Met de komst van de Moldaumasten zal dit beeld drastisch gaan veranderen.
- Mast 3.jpg (1.28 MiB) 4756 keer bekeken
- Rechts mast 3 en links mast 5 op een mooie juli ochtend.
- Mast 3a.jpg (1.15 MiB) 4756 keer bekeken
- Staatsieportret van mast 3.
- Mast 3b.jpg (1.08 MiB) 4756 keer bekeken
- Mast 3 met de lange rechtstand via afspanmast 9 naar hoekmast 16 bij Hooge Zwaluwe.
- Mast 3d.jpg (968.29 KiB) 4756 keer bekeken
- Nog een keer de masten 5 en 3 samen. Op de achtergrond steekt de Amercrossingmast in de Biesboschlijn nog boven de bomen uit.
- Mast 3e.jpg (1.32 MiB) 4756 keer bekeken
- Mast 3 met het verloop naar eindmast 1. De centrale domineert de omgeving van Geertruidenberg.
- Mast 3f.jpg (1.55 MiB) 4756 keer bekeken
- Mast 3 vanuit het westen gezien. De grotere kattenoren vallen al direct op.
- Mast 3c.jpg (1.1 MiB) 4756 keer bekeken
- Steunmast 4 met pal erachter steunmast 6 in de lijn naar Moerdijk.
- Mast 4.jpg (1.06 MiB) 4756 keer bekeken
- Steunmast 4 samen met hoekmast 3 tijdens een schitterende herfstochtend in oktober.
- Mast 4b.jpg (996.79 KiB) 4756 keer bekeken
- Mast 4 kijkend naar Geertruidenberg. Rechts is ook de 150kV-crossing te zien over de Amertak.
- Mast 4c.jpg (1.1 MiB) 4756 keer bekeken
- Mast 4d.jpg (1.25 MiB) 4756 keer bekeken
- Het verloop van beide lijnen richting Hooge Zwaluwe.
- Mast 4a.jpg (1.18 MiB) 4756 keer bekeken
- Staatsieportret van mast 5.
- Mast 5e.jpg (924.47 KiB) 4756 keer bekeken
- Mast 5 met het verloop naar mast 1.
- Mast 5f.jpg (945.59 KiB) 4756 keer bekeken
- Het broekstuk van mast 5. Hier zijn al de duidelijke overeenkomsten te zien met de Westring-masten.
- Mast 5b.jpg (1.35 MiB) 4756 keer bekeken
- Nachtopname van mast 5 met de Amercentrale op de achtergrond.
- Mast 5a.jpg (808.01 KiB) 4756 keer bekeken
- Hier is al goed de verspringende verbanden te zien in iedere zijden van de toren.
- Mast 5c.jpg (1010.24 KiB) 4756 keer bekeken
- Mast 5 met de rechtstand naar mast 16.
- Mast 5.jpg (1.01 MiB) 4756 keer bekeken
- Hetzelfde perspectief al de vorige foto, maar nu 3 maanden later.
- Mast 5d.jpg (1.04 MiB) 4756 keer bekeken
Cheers Ruben
idee. Vooral de grote HC+10 bij Hooge Zwaluwe en Oud Gastel en de HD+10 bij Schore hebben deze aanblik op groot niveau! Ook de later gebouwde Oostring hoekmasten hebben dit beeld vind ik zelf.