Hans bouwt een Hoogspanningsmast: Zwolle-Meeden 1:30

Is een hoogspanningsmast voor jou meccano next level? Kan je goed modelleren? Heeft de netfrequentie geen geheimen meer voor jou? Welkom in de doe-het-zelf hoogspanningshoek
Gebruikersavatar
Mark
Globale moderator
Berichten: 1190
Lid geworden op: 25 jan 2012 01:06
Dichtstbijzijnde trafo: Spijkenisse

Re: Deel 10. Eindelijk bouwen aan het broekstuk

Bericht door Mark » 11 jan 2013 21:10

Dat begint er al goed op te lijken! Hoeveel weegt dit zaakje al?

Gebruikersavatar
bas380
380 kV + bouwde ZL-MEE in 3D
Berichten: 834
Lid geworden op: 06 apr 2012 19:01

Re: Deel 10. Eindelijk bouwen aan het broekstuk

Bericht door bas380 » 11 jan 2013 21:35

dat ziet er tot nu toe goed uit, zal wel een erg originele decoratie voor de tuin worden.
Thuis in zijn EGD gebied

Gebruikersavatar
Hans
Site Admin + actief in het mainsite team
Berichten: 3824
Lid geworden op: 03 dec 2011 20:49
Dichtstbijzijnde trafo: Veenoord 110/10 kV

Re: Deel 10. Eindelijk bouwen aan het broekstuk

Bericht door Hans » 11 jan 2013 22:10

bas380 schreef:originele decoratie voor de tuin
Tsja. Dat is inderdaad een probleempje aan het worden...

Het bakbeest gaat niet in m'n studentenkamer van 12 vierkante meter op verdieping 15 passen. Mijn oude slaapkamer in het ouderlijk huis is qua oppervlakte zelfs nog vier vierkante meter kleiner en er zit een schuin plafond aan. Daar past hij dus nooit onder, zelfs voor het gemak alvast verondersteld dat ik hem überhaupt de bocht om zou krijgen op de overloop ernaartoe. Dat moet dat bijna traverse voor traverse gebeuren.
In de woonkamer lijkt me ook niet zo'n succesnummer en tussen de alpaca's moeten we ook maar niet doen. Blijft over: de zolder, naast de isolatorenverzameling. Maar ook daar zit een schuin plafond aan.

(___). Had ik dus toch de S-2 moeten nemen.
Halfverankering is net als Volbeat: het kan altijd

MartijnD
laagspanning
Berichten: 9
Lid geworden op: 31 jan 2013 20:01
Dichtstbijzijnde trafo: Wageningen

Re: Deel 10. Eindelijk bouwen aan het broekstuk

Bericht door MartijnD » 01 feb 2013 12:51

Heel erg gaaf om te zien!

Gebruikersavatar
Hans
Site Admin + actief in het mainsite team
Berichten: 3824
Lid geworden op: 03 dec 2011 20:49
Dichtstbijzijnde trafo: Veenoord 110/10 kV

Deel 11. De rok

Bericht door Hans » 13 mei 2013 13:57

Daar staat het broekstuk dan. Leg er een plank op en je hebt een überhippe bijzettafel. Maar dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. We moeten hoger, richting de toren.

Nog steeds loopt deze blog achter. Op het moment waarop ik dit schrijf lijkt het alsof de bouw van de toren net bezig is, maar in wekelijkheid wordt er aankomend pinksterweekend reeds gewerkt aan de derde en vierde traverse. Voor wie per sé resultaat wil zien, loer eens wat rond in de Spanningsloze Hangplek. Daar zwerft wel een actuele foto rond. Om echter te voorkomen dat de blog een chaos wordt gaan we hier gewoon verder alsof er niets aan de hand is en alsof de torenbouw nog beginnen moet.

Het bouwresultaat sinds het einde van het vorige deel ziet er zo uit.

Afbeelding

(Echt, ik weet zeker dat ik nog eens gezeik ga krijgen met dat verkeersbord )

Nogmaals het broekstuk op de werkbank. Op wat detailwerk na is die wel klaar. Detailwerk? Denk bijvoorbeeld aan het doorzagen van de randstaven! (Pardon? Jazeker. Vlak boven de grond moeten die worden doorgezaagd en weer met schetsplaten aan elkaar worden verbonden om zo het idee van poeren te krijgen.) Op de broek moet nog een heel verkeersplein aan circuit- en klokgetallenbordjes worden ingehangen. Een waarschuwingsbord. Een veiligheidsdraad. En afschakelvlaghaken in kleur. We moeten ook nog schilderen, eventuele heipalen maken, graffiti, vogelpoep... eh, naja. Klaar is dus een relatief begrip, maar het hardcore sleutelwerk zit er voor dat onderdeel wel op.

Belangrijk mastdeel

De toren is een niet te missen onderdeel van een hoogspanningsmast. Er zijn mastontwerpen zonder top, zonder broekstuk en zelfs zonder traversen, maar masten zonder toren zijn heel zeldzaam. Okee, ze bestaan wel, maar dan zit je tegen tuienmasten of afgeleiden daarvan aan te kijken die zichzelf overeind moeten houden met schoorkabels. Die zien we in Nederland en Vlaanderen nergens op permanente basis omdat ze verboden zijn en niet praktisch zijn in vlak, intensief gebruikt land.

De toren van het mastontwerp van Zwolle-Meeden bestaat uit drie delen. Eerst is er een groot, wijd uitlopend gedeelte tussen de bovenkant van het broekstuk en de bovenkant van de onderste traversen. Daarbovenop staan twee min of meer vergelijkbare, maar kleinere delen die volgens hetzelfde principe gebouwd zijn: altijd grenzend aan de bovenzijde van de traversen zodat je eigenlijk drie op elkaar geschroefde hamerkoppen hebt.

Afbeelding

Hier zien we een Zwolle-Meeden S+2, in dit geval nummer 124 even ten westen van Luksham.
De drie delen van de toren zijn goed herkenbaar. Wat dat betreft doen ze niet onder voor Gelderse tonmasten van de tweede generatie. Als we bijvoorbeeld kijken naar de mammoetlijn of bij PGEM-drievlaksmasten is dat veel lastiger. Alleen de grens tussen de twee bovenste delen is bij Zwolle-Meeden niet te maken op basis van knikverscherping. Wel worden de randstaven dunner, wat dan ook in het schaalmodel moet worden gedaan.

De broek en de rok

Het onderste gedeelte van de toren, direct bovenop het broekstuk, wordt soms wel de rok genoemd. De herkomst van deze term zullen we in het midden laten, maar de aanduiding rok heeft redelijk te lijden van de tand des tijds. Je hoorde deze aanduiding sowieso al weinig. In oude papieren en sommige vakdocumenten kom je hem nog tegen, maar de laatste 20 jaar is de term duidelijk op weg naar uitroeiing in het jargon. Jammer eigenlijk, want rok is een stuk korter dan het onderste torendeel. Maargoed, allebei de termen zijn goed en het is aan de eindgebruiker welke term hij of zij prefereert. Hier in de blog hou ik de term in ere, omdat het kan en lekker kort is.

Laten we eens even kijken naar de rok van een S+4 (identiek aan die van een S+6), hier die van nummer 113 ter hoogte van het verkeersknooppunt Holsloot. We zien een breed uitlopend taps vakwerk met een soort grote holle binnenruimte waarin de ladder zit Vreemd genoeg zit er geen enkel kruisplatform in. Ergens zou je dat wel verwachten in veband met de eh.. wokkelfactor, maar blijkbaar is de kans daarop in dit ontwerp zo klein dat het niet nodig is geacht.

Afbeelding

Voor de rok heb ik dezelfde bouwmethode gekozen als bij het broekstuk. De tekening als basis en daarna gewoon direct de profiellengtes afmeten terwijl ze op de tekening zelf liggen. Zoals bij het broekstuk al werd vermeld, de bouwtekening is reeds wiskundig gecorrigeerd voor de vertekening die de foto's achterlieten (zie deel 8), dus het enige wat er qua aftekening hoefde te gebeuren is dat de staven op de tekening leggen en daarna op de juiste plekken de gaten markeren die moeten worden geboord.

Nu bestaat een randstaaf in de rok uit minstens twee hoekprofielen op halve hoogte (of iets wat daarop lijkt) zijn verlengd door middel van knoopplaten, op dezelfde wijze als de verbinding tussen de poeren en het broekstuk. Op termijn gaat die verbinding er in het schaalmodel ook komen. Dat betekent dat ze halverwege door worden gezaagd en weer aan elkaar zullen worden gemaakt met vier schetsplaten per stuk. Maar bij de montage van de rok is het vanuit modelbouwkundig oogpunt veel makkelijker om ze in eerste instantie tijdelijk als één stuk te behandelen. Gemak dient de mens.

Afbeelding

Wie goed kijkt kan zien dat de randstaven in de rok uit twee delen bestaan die halverwege door zijn verbonden, ter hoogte van twee knoopplaten waar de diagonalen in de torenwand samenkomen.

We beginnen met het aftekenen van de randstaven vanaf de tekening. Net zoals Tom heb ik ervoor gekozen om aluminium profielen van de bouwmarkt als randstaven te gebruiken. Het is iets te groot als je kijkt naar de werkelijke schaal, maar ook elders in de mast zijn concessies gedaan op dat gebied (zoals de eerder genoemde boutgrootte en de dikte van sommige latten).

Afbeelding

Afbeelding

Na het aftekenen gaan we zagen en voor wie het vermoeden al had, het klopt: deze drie foto's zijn eigenlijk pas gemaakt tijdens de bouw van het tweede torendeel want bij de rok was ik vergeten om dit soort dingen op tijd vast te leggen. Fotografie is nu eenmaal niet mijn sterkste punt.
De smoking gun achter deze opmerking kan je rechts in beeld spotten - hee, is dat niet precies de bovenkant van de rok waaraan we volgens de tekst eigenlijk nog maar net aan het bouwen zijn?

Afbeelding

Na het aftekenen boren we de gaten op de aangegeven plekken. Wanneer dat klaar is hebben we vier identieke randstaven die nog strakker zijn dan de geleiders van een afgeschakelde wintrackverbinding bij min tien.

Afbeelding

Geen gewrik

De rok is opgebouwd uit twee wanden die als platte vlakken te ensembleren zijn. Om te voorkomen dat zo'n wand asymmetrisch wordt is het noodzakelijk om eerst een kruis én een horizontale staaf te monteren. Daarmee voorkom je dat het ding kan gaan wrikken. Zo gezegd zo gedaan.

Afbeelding

Wanneer dat gebeurd is kan er begonnen worden met het langdradige maar noodzakelijke vakwerk bestaande uit de diagonalen. Beide torenwanden hebben eerste- en tweede orde diagonalen, ook wel wandstaven en kniksteunen geheten. Soms is er een uitkapping nodig, er gaan aardig wat knoopplaten in zitten en er zijn extra gaten voor de toekomstige ladderbevestiging nodig.

Dus hup, de muziek wat harder, paprikachips en 's avonds een biertje erbij en stug doorbouwen.
Wn voor je het weet...

Afbeelding

Juist. Twee identieke wanden, daar zijn ze al. Op het net weer schoongemaakte bureau maken ze de indruk van een leeg glas-in-loodraampje. Nu moeten de wanden tegen elkaar aan worden gezet door middel van het inhangen van de tussenliggende diagonalen.

Afbeelding

Dat is technisch niet zo ingewikkeld maar het moet wel symmetrisch gebeuren. Want anders zakt de hele mast scheef. Een beetje tunneleffect erbij en het ziet er niet slecht uit.

Afbeelding

Meten is weten, Maar aan de andere kant is er ook niets mis met een oldskool schietlood om eens te kijken of alles keurig rechtop staat. Zodra je zeker weet dat beide torenwanden identiek zijn, dat het broekstuk vrijwel niet afwijkt en het bureau waterpas is in twee richtingen, is slechts een simpel schietlood reeds genoeg om te bepalen of alles precies symmetrisch is.

Afbeelding

Snel twee diagonalen uitmeten en erin hangen zodat de wanden niet meer wrikken kunnen, accepteren dat de foto mislukt is en dan kunnen we door met waar het om gaat: bouwen.

Kniksteunen en knikstukken

De twee wanden die het eerst klaar waren zijn de twee exemplaren frontaal op het mastbeeld. Wanneer je onder de geleiders gaat staan kijk je er recht tegenaan. Nu heeft Zwolle-Meeden een toren zonder verspringing van de kniksteunen. (Wodan zij geprezen. Mastengekken, kijk maar eens naar de Westring 380.) Maar toch zijn de vier wanden ook bij Zwolle-Meeden niet identiek.
Want wat zijn dit?

Afbeelding

Kromme latten. Die zijn uiterst zeldzaam en dat kan maar één ding betekenen.

Afbeelding

Het zijn de traversebevestigingslatten. Nu zien we dat op deze foto de enige tekening die destijds niet was overgetrokken vanwege een lege fineliner (fail), maar inmiddels is dat wel gebeurd. Het buigen van de latten was overigens heel eenvoudig, want ijzer is vergeeflijker dan aluminium.

Afbeelding

In ieder geval, deze twee latten zitten aan de wand vast ter hoogte van de traversebodems. Voorlopig zijn de uitstekende uiteinden alleen maar lastig, want zoals we in het volgende deel nog zullen zien ben ik niet gespaard gebleven van een vlijmscherp randje.

[statement]
Hoogspanningsmasten bouwt men met spanningzoekers.
[/statement]

Afbeelding

Van deze kleine schroevendraaiertjes die licht geven wanneer je ze in een stopcontact steekt heb ik er wel tien. (Waarvan er zeker vijf op de werkbank liggen waar aan de mast gebouwd wordt. Zo grijp je nooit mis, want de andere vijf ben ik min of meer constant kwijt...)

Blindgangers

Natuurlijk gaan er ook wel eens dingen mis. Af en toe draai je je het apezuur aan die spanningzoeker met de moer aan de andere kant in de tang - helemaal niets. Wat blijkt? Het M2-boutje heeft geen schroefdraad, of in de moer is per ongeluk geen draad getapt.

Afbeelding

Dit soort druk- en zetfouten treft gemiddeld een op de honderd moeren of bouten wanneer je ze bij Conrad aanschaft. Nu bevat een zakje van honderd moeren er in de praktijk altijd iets van 105, dus een probleem is het zeker niet als er zo nu en dan een blindganger tussen zit. Maar toch, iedere keer dat je er zo eentje treft waarbij je er niet op tijd achter komt, denk je toch weer opnieuw iets in de trant van .

Lange bouwtijd door randverschijnselen

Hoe het ook zij, vorig jaar december stond de rok er. Dat is bijna een jaar bouwtijd aan de rok geweest - en nu moet men niet denken dat er ook werkelijk een jaar aan gebouwd is. Welnee, stel je voor! Het hele bouwproject heeft in de praktijk meer dan tien maanden volledig op zijn gat gelegen vanwege andere bezigheden. Tussen februari en november is er geen enkele lat geschroefd. In die tijd zijn we met de mainsite overgestapt naar Wordpress, om eens even een van de redenen te noemen waarom er maar weinig tijd over bleef. En zo waren er nog wel tien.

Afbeelding

Blik omlaag op het kruis. We zien dat de ladder nog ontbreekt. Die zal pas worden gebouwd wanneer de hele toren klaar is.

Afbeelding

Hopla, de rok erop. Opeens begint het al heel wat te lijken. We schrijven kerst 2012, de rok was die dag juist voltooid en we zien de eerste vier randstaven van het tweede torendeel al in blijde verwachting omhoog steken. Deze foto heeft al eens in de offtopichoek gestaan. En wat doe je dan? Computer aan, Hoogspanningsnet.com aanzwengelen en maar weer het forum op.

Afbeelding

Over het maken van de balkonnetjes hebben we het pas in het volgende deel van de blog, omdat het anders wel heel kort zou worden om de torendelen twee en drie te beschrijven. De volgende twee stukken van de toren zijn bijna op dezelfde manier als de rok gebouwd en door de balkonnetjes naar dat deel door te schuiven houden we toch nog iets nieuws onder de zon.

Het towering stage gaat spoedig door in deel 12, met het tweede en derde torendeel.
Tot dan.

Hooggespannen groet,
Hans.
Halfverankering is net als Volbeat: het kan altijd

Gebruikersavatar
Tom
380 kV
Berichten: 2673
Lid geworden op: 24 dec 2012 16:46
Dichtstbijzijnde trafo: Lochem

Re: Deel 11. De rok

Bericht door Tom » 13 mei 2013 20:04

Mooie beschrijving Hans, heel herkenbaar. De randstaven maken en precies aftekenen is een heel secuur werkje, want één fout geboord gaatje doet al grote afbreuk en betekent in feite een nieuwe maken. En dan moest je ook nog rekening houden met spiegelen.. Heb je nog veel moeite gehad met het vierkant houden van de "rok", bij mij was dat altijd een probleem. Heb je ook nog een taps uitvulplaatje tussen de gebogen staaf en de randstaaf gedaan? De onderrand van de traverse staat wel loodrecht

Gebruikersavatar
Ruben
380 kV + Netkaartcrew
Berichten: 1554
Lid geworden op: 07 dec 2011 15:20
Dichtstbijzijnde trafo: Zevenaar

Re: Deel 11. De rok

Bericht door Ruben » 13 mei 2013 21:09

Goed bezig Hans de mast begint prachtig te worden. De hoeken in de mast zelf beginnen zijn gelijk herkenbaar. Ga vooral zo door Hans.

Cheers Ruben
Het is grijs, groot & het transporteert is. Het is een hoogspanningsmast.

Hoogspanningsmasten fotograaf & modelbouwer.

Gebruikersavatar
Hans
Site Admin + actief in het mainsite team
Berichten: 3824
Lid geworden op: 03 dec 2011 20:49
Dichtstbijzijnde trafo: Veenoord 110/10 kV

Re: Deel 11. De rok

Bericht door Hans » 13 mei 2013 22:35

TomBorger schreef:Mooie beschrijving Hans, heel herkenbaar. De randstaven maken en precies aftekenen is een heel secuur werkje, want één fout geboord gaatje doet al grote afbreuk en betekent in feite een nieuwe maken. En dan moest je ook nog rekening houden met spiegelen..
Daar heb ik me uiteraard (zoals iedere andere modelbouwer) al wel een paar keer in vergist.
De meest kapitale fout was wat dat betreft de binnenzijde van het broekstuk: daar heb ik een volledige randstaaf in spiegelbeeld gemaakt waarna die dus waardeloos was. Bij onderdelen in de toren geldt de Wet van Drie en Vijf: bij onderdelen die in meervoud voorkomen geldt dat nummer drie of nummer vijf altijd een kritisch exemplaar zijn. En op mijn beurt hoef ik niet meer uit te leggen waarom.
(Hint voor wie het niet snapt: extrapoleren van deze wet levert de kritische getallen 9, 13, 17, 21 en 25 op. )

Inderdaad is één fout geboord gaatje een ergernis van jewelste. Momenteel zitten er in het tweede torendeel vier randstaven met in alle vier twee onjuiste gaatjes. Dat zijn dus zestien ergernissen van 2 mm doorsnede. Ik sluit niet uit dat ik ze allemaal nog eens vervangen zal.
Tom schreef: Heb je nog veel moeite gehad met het vierkant houden van de "rok", bij mij was dat altijd een probleem. Heb je ook nog een taps uitvulplaatje tussen de gebogen staaf en de randstaaf gedaan? De onderrand van de traverse staat wel loodrecht
Aha, sommige problemen zijn dus universeel. Dat ken ik maar al te goed. De beste oplossing (niet op de foto's te zien) bleek het inbrengen van twee tijdelijke schoorlatten in de vorm van een extra horizontaal kruis te zijn. Het aardige is dat ik daar de mislukte staaf uit het broekstuk weer deels voor gebruiken kon. Je bent een Hollander of niet.

En wat de spie tussen de gebogen staaf en de randstaaf betreft: jazeker is daaraan gedacht, al had het bijzonder weinig gescheeld of ik had het hele dingetje over het hoofd gezien. Dankzij meer geluk dan wijsheid (rederneren en daarna de verrekijker meenemen) heb ik dat kleine onderdeeltje nog ontdekt... Dat geldt overigens voor nog meer piepkleine details. Die dingen staan niet op de tekening, want pas tijdens de bouw kwamen ze aan het licht. Al doende leert men aan. Ik heb er geen foto van bij de hand, maar aankomend weekend zullen we er eens eentje bij pakken.
Halfverankering is net als Volbeat: het kan altijd

Gebruikersavatar
Peter
380 kV + Netkaartcrew
Berichten: 3404
Lid geworden op: 07 dec 2011 20:02
Dichtstbijzijnde trafo: Almelo Tusveld

Re: Deel 11. De rok

Bericht door Peter » 13 mei 2013 22:59

Altijd mooi om te zien, deze vorm van modelbouw. Dit is toch wel erg professioneel en van een ander kaliber dan waar we momenteel in Google Earth mee bezig zijn

Gebruikersavatar
Hans
Site Admin + actief in het mainsite team
Berichten: 3824
Lid geworden op: 03 dec 2011 20:49
Dichtstbijzijnde trafo: Veenoord 110/10 kV

Re: Deel 11. De rok

Bericht door Hans » 14 mei 2013 10:54

Dat 'professioneel' valt wel mee als je ziet wat ik gewoonlijk bewust buiten de foto's hou.

Afbeelding

Let op het groene object van circa acht graden celsius dat daar naast de bankschroef staat. Je bent student of niet.
Als je een aantal uren bouwen verder bent of een belangrijk onderdeel is voltooid, dan gaat die dop eraf. Wat we ook zien is een (o gruwel) per abuis onnodig geboord gaatje na een kapitale rekenfout. Oorzakelijke verbanden tussen groene flesjes en onjuiste gaatjes laat ik over aan de lezer.
TomBorger schreef:taps uitvulplaatje tussen de gebogen staaf en de randstaaf
Daar ging me gisteravond toch nog een gedachte over op.
Ik heb zo'n spie gebruikt tussen de randstaaf en de traversebodembevestigingslatten (5 x woordwaarde), maar niet tussen diezelfde latten en de knoopplaten in het midden van de torenwand. Het kan zijn dat er daar ook een aantal zitten die ik over het hoofd heb gezien. Weet je soms ook of ze daar ook zijn toegepast of is de afwijking hier zo minimaal dat men de staaf gewoon een beetje laat torsen?
Halfverankering is net als Volbeat: het kan altijd

Plaats reactie