Onweer en aanraakgevaar in huis

Schakel het circuit even af voor wat sociaal onderhoud in de OT-hoek
Plaats reactie
Gebruikersavatar
Paullus
220 kV
Berichten: 346
Lid geworden op: 30 jun 2012 19:45
Dichtstbijzijnde trafo: 150/10 kV Haarlem Waarderpolder

Onweer en aanraakgevaar in huis

Bericht door Paullus » 28 jul 2012 16:45

Ik heb al meedere malen gezocht naar het gevaar bij onweer met oog op bijvoorbeeld douchen, handenwassen, het metale gestel aanraken van een apparaat in huis enz.
De antwoorden zijn totaal niet eenduidig.
Sommigen geven aan dat het levensgevaarlijk is en je met onweer weg moet blijven van alle metalen delen die geaard zijn. Anderen geven juist aan dat het totaal geen kwaad kan, juist door de verbondenheid met aarde.

De vraag is dan ook: wie heeft er gelijk?

Gevaar onstaat door een potentiaalverschil, waardoor er stroom via je lichaam gaat lopen. Als je onder de douche staat en de waterleiding voert door een inslag opeens 1 miljoen Volt ten opzichte van de aardpotentiaal (per definitie 0 Volt), dan hoeft dat totaal geen gevaar op te leveren als ook de douchebak die 1 miljoen Volt voert. Er is dan geen potentiaalverschil tussen de waterleiding en de douchebak. De potentiaalsprong is gelijk en je staat veilig.
Stap je uit de douche, dan kan je een probleem hebben omdat de vloer van de badkamer een afwijkende potentiaal kan hebben.

Graag reacties van medeforummers, hoe jullie dit zien en beoordelen.

Gebruikersavatar
Hans
Site Admin + actief in het mainsite team
Berichten: 3824
Lid geworden op: 03 dec 2011 20:49
Dichtstbijzijnde trafo: Veenoord 110/10 kV

Re: Onweer en aanraakgevaar in huis

Bericht door Hans » 28 jul 2012 18:02

Als onweerchaser en onweerredacteur bij de VWK (ja ja, Hans heeft meerdere hobby's waar spanning in zit ) krijg ik ook wel eens zulke vragen binnen.

Tot zover ik weet is het helaas wél gevaarlijk.

De aarde, de douchebak of je eigen lichaam hebben op ieder moment een zeker elektrisch potentiaal welke doorgaans gelijk is aan de aarde. Dat betekent dat er een tekort of teveel aan elektronen is. Tot zover niets aan de hand.
Maar nu nadert de bui. De wolk, in feite een massa van tientallen miljoenen tonnen water en lucht, heeft een ander potentiaal verkregen. Op den duur wordt het verschil zo groot dat er doorslag plaatsvindt. Het verschil in potentiaal tussen wolk en aarde wordt dan tijdelijk en plaatselijk opgeheven door een bliksemontlading. Er stromen dan elektronen van de plek met een overschot naar de plek met een tekort. De plek waarlangs de elektrische lading zich verplaatst staat dan onder stroom. Inderdaad, niet slechts onder spanning maar werkelijk onder stroom.

Afbeelding

Laten we eens aannemen dat de wolk een overschot aan elektronen bevat en de aarde een tekort. Er treedt een inslag op, die op een zeker punt contact maakt met de aarde.
Let op: hier zien we dat de praktijk afwijkt van de schone theorie waarin alles in een flits voorbij is. Dat komt door de enorme schaal van een en ander. Immers, de twee massa's met verschillende potentialen zijn beiden geen kleine blokjes maar lichamen met een forse afmeting van in werkelijkheid meerdere kubieke kilometers. Zodra er een poging wordt gedaan het potentiaalverschil op te heffen, moeten de elektronen die arriveren dan wel onttrokken worden vanuit het hele blok massa het contactpunt bereiken of ervandaan gaan. Ze komen dus van alle kanten naar het contactpunt toe of ze vluchten er in alle richtingen van weg.
We zien dan een soort half bolvormig gebied in de grond ontstaan waarin het potentiaal naar alle kanten kwadratisch afneemt. Het gevolg is dat er veel elektronen over enige afstand moeten worden weggeleid in het massablok dat we de grond noemen. Ze verplaatsen zich radiaal bij het inslagpunt vandaan, verspreid het massablok in.

Dat betekent dat niet alleen in het bliksemkanaal zelf, maar ook in de grond en in alle andere goed tot matig geleidende materialen in (vooral) de dichte nabijheid van het inslagpunt gedurende korte tijd een elektrische stroom gaat lopen, net zolang totdat het tekort in het hele massablok is opgeheven. Wanneer het eindelijk zover is vervalt de noodzaak tot een bliksem en dan zal deze doven. Maar in de korte tijd tussen het begin van de inslag en het doven van de bliksem, loopt er dus wel degelijk een elektrische stroom. Ook door de grond.

Afbeelding

Die stroom, die radiaal afneemt bij het inslagpunt vandaan, loopt natuurlijk liever door een goed geleidend object dan door een isolator. Over het algemeen is daarom elk goed geleidend voorwerp van enige afmeting nabij een inslagpunt in gevaar tijdens de duur van de bliksem. Wanneer het voorwerp, een mens bijvoorbeeld, beter geleidt dan de grond waar hij op staat en dan op twee of meer punten contact maakt met de grond, dan zal de stroom bij voorkeur de weg met een lagere weerstand prefereren en een voorkeur hebben voor het lichaam. Zijn de contactpunten, hier je voeten, op grotere afstand van elkaar en is één voet beduidend dichterbij een ander stroomvoerend object richting het inslagpunt dan je andere voet, dan kan je wel eens de sjaak zijn.
Daarom wordt ook altijd aangeraden om op je hurken te gaan zitten wanneer je in het open veld geen dekking hebt. Weliswaar ben je dan hoger zodat de kans van een inslag op je hoofd groter is, maar wanneer je plat gaat liggen kan een eventueel optredend potentiaalverschil tussen je borst en je voeten je wel eens fataal worden. Denk maar aan koeien die met vier poten ver bij elkaar vandaan op de grond staan. Wanneer het potentiaalverschil tijdens de inslag vlakbij een koe vanaf de voorpoten tot de achterpoten te groot wordt, overleeft het dier het niet.

Het is daarom niet verstandig om tijdens een stevig onweer contact te maken met metalen onderdelen die tot de draagconstructie van een gebouw of tot het elektrisch systeem behoren, wanneer je gelijktijdig ook een "ander" voorwerp aanraakt. Want als jij de goed geleidende link bent tussen voorwerp A (dichtbij het inslagpunt) en voorwerp B (verder weg ervan), dan zal er een stroom door jou heen gaan lopen.
Als je in je geheel halverwege in een metalen constructie zoals een brandtrap gaat zitten, overkomt je dus hoegenaamd niks. De constructie geleidt beter dan jouw lichaam en op alle punten waarop je contact met de constructie maakt zal de stroom daarom liever in het voorwerp blijven dan door jouw lichaam te lopen. Maar wanneer je aan de kraan water drinkt terwijl je voeten op de badkamervloer staan, dan is jouw lichaam een betere geleider van de stroom dan het houten aanrecht. In dat geval krijg je mogelijk een beste klap te verwerken wanneer er een potentiaalverschil ontstaat tussen de waterleiding (de grond dus) en de vloer van je badkamer, ofwel verdieping één van je huis.

Omdat je niet weet wanneer en waar een inslagpunt verschijnt, kan je vooraf niet inspelen op hoe het potentiaalverschil in de grond en in allerhande voorwerpen eruit zal gaan zien. Het beste is het daarom om voorzichtig te zijn met geleidende objecten tijdens onweer. Dat betekent liever niet douchen, de afwas doen of aan de lichtschakelaar sleutelen.

Afbeelding

...het inslagpunt van de vorige twee foto's: ZL-MEE mast 110. Dat specifieke exemplaar is vaker het haasje. Eerlijk is het niet.
Halfverankering is net als Volbeat: het kan altijd

Gebruikersavatar
Paullus
220 kV
Berichten: 346
Lid geworden op: 30 jun 2012 19:45
Dichtstbijzijnde trafo: 150/10 kV Haarlem Waarderpolder

Re: Onweer en aanraakgevaar in huis

Bericht door Paullus » 28 jul 2012 20:43

Dank je voor het uitgebreide terzakendoende antwoord.
Ik kijk dan ook wel uit. Dat deed ik al uit veiligheidswege, maar nu is het totaal duidelijk.
Gewoon wegblijven van waterkranen tot de onweersbui is overgedreven is het veiligste devies.
Onweer blijft een fenomenaal verschijnsel. De natuur op zijn sterkst. Gevaren voor mijzelf, wil ik echter tot het minimum beperken.
Pas op de plaats maken, ook in je eigen huis, is dan ook de beste remedie om met zo laag mogelijk risico het natuurgeweld te overleven. Ik blijf weg van kranen en gasleidingen. Dan maar even gewoon in een kamer op het hout verblijven.

Gebruikersavatar
Mark
Globale moderator
Berichten: 1190
Lid geworden op: 25 jan 2012 01:06
Dichtstbijzijnde trafo: Spijkenisse

Re: Onweer en aanraakgevaar in huis

Bericht door Mark » 29 jul 2012 00:05

Mooi verhaal en foto's Hans .

Gebruikersavatar
Knarvel
380 kV + Netkaartcrew
Berichten: 1184
Lid geworden op: 29 apr 2012 18:19
Dichtstbijzijnde trafo: Waarderpolder

Re: Onweer en aanraakgevaar in huis

Bericht door Knarvel » 12 aug 2012 11:43

Paullus schreef:Stap je uit de douche, dan kan je een probleem hebben omdat de vloer van de badkamer een afwijkende potentiaal kan hebben.
In een badkamer moeten volgens NEN1010 alle aanraakbare metalen delen alsook de metalen bewapening van de (beton)vloer van een potentiaalvereffening zijn voorzien, vaak ten onrechte als aarding aangeduid. Daarmee wordt voorkomen dat je als je met je natte body uit de douche stapt een potentiaalverschil, waar ook vandaan, kan tegenkomen. Dit zit meestal in een aparte inbouwdoos achter de spiegel of onder de wasbak

Enne, als het onweert moet je beter niet gaan douchen, maar voor het raam gaan staan, met je fototoestel in aanslag!

Gebruikersavatar
snoro113
70 kV
Berichten: 95
Lid geworden op: 28 aug 2012 23:44
Dichtstbijzijnde trafo: Harselaar 150 kV

Re: Onweer en aanraakgevaar in huis

Bericht door snoro113 » 18 jul 2013 22:31

Ik weet alleen dat het, het beste is tijdens zware onweer in je auto te gaan zitten en je radio aan te zetten.
Als je auto geraakt wordt zal de radio even stoppen maar zal dan verder gaan

Gebruikersavatar
Remy Brandt
70 kV
Berichten: 70
Lid geworden op: 05 jun 2012 11:22
Dichtstbijzijnde trafo: Stadskanaal

Re: Onweer en aanraakgevaar in huis

Bericht door Remy Brandt » 21 jul 2013 17:53

Knarvel schreef:
Paullus schreef:Stap je uit de douche, dan kan je een probleem hebben omdat de vloer van de badkamer een afwijkende potentiaal kan hebben.
In een badkamer moeten volgens NEN1010 alle aanraakbare metalen delen alsook de metalen bewapening van de (beton)vloer van een potentiaalvereffening zijn voorzien, vaak ten onrechte als aarding aangeduid. Daarmee wordt voorkomen dat je als je met je natte body uit de douche stapt een potentiaalverschil, waar ook vandaan, kan tegenkomen. Dit zit meestal in een aparte inbouwdoos achter de spiegel of onder de wasbak

Enne, als het onweert moet je beter niet gaan douchen, maar voor het raam gaan staan, met je fototoestel in aanslag!
Yep,helemaal mee eens.
Bovendien is wat de NEN1010 voorschrijft bij een directe inslag niet eens relevant... dan komt er zo veel stroom door je badkamer heen dat die vereffeningsleiding nog dikker moet zijn dan de dikste draad op deze site
Stroomfetisjist.

Gebruikersavatar
Hans
Site Admin + actief in het mainsite team
Berichten: 3824
Lid geworden op: 03 dec 2011 20:49
Dichtstbijzijnde trafo: Veenoord 110/10 kV

Re: Onweer en aanraakgevaar in huis

Bericht door Hans » 22 jul 2013 21:57

Knarvel schreef: Enne, als het onweert moet je beter niet gaan douchen, maar voor het raam gaan staan, met je fototoestel in aanslag!
Eh, ook dat is niet zonder gevaar.

Plaats reactie