Voormalig 50 kV Radio Kootwijk
Voormalig 50 kV Radio Kootwijk
Gisteren voerde de route vanuit Holsloot via Hoogeveen (accountantskantoor, wat bedrijfsdingen) richting Wageningen.
Er was voor het eerst dit jaar kans op voozichtig, warmbloedig onweer. Binnen de stormchaser-community hangt op de ochtenden van onweersdagen altijd de blij-nerveuze en opgewonden sfeer die je ook ziet bij een groepje kleine kinderen die later die middag een zwemfeestje hebben.
De agenda was gelukkig niet al te vol en de weg naar Wageningen ging rustig aan. Radio 1 weer aan (of een playlist van bijvoorbeeld Gretchen Peters in het rooie busje) en een keer over de B-weg langs Ommen, Raalte en Deventer, door anonieme dorpjes en langs de boerderijen waar steeds meer daken verkleuren naar een geroosterd patroon van diep siliciumblauw.
Eenmaal de IJssel over groef de zon zich in in een waas van verwachtingsvolle bleekheid, omcirkeld door een halo. Er was nog tijd genoeg en ondanks al het veldwerk van Ruben in dit gebied staat vlakbij nog één hoogspanningsobject dat wonderlijk genoeg al die jaren onbezocht is gebleven: Radio Kootwijk. Ooit een 50/10 kV-station, gesticht om zware radiozenders voor communicatie met Nederlands Indië mee van vermogen te voorzien. Maar sinds 2003 verlaten.
Het oude terrein is niet te bereiken met een auto. Dan maar een stukje wandelen op de kaplaarzen. Een nog net herkenbare, voormalig kale strook door het bos op enkele tientallen meters van het zand- en fietspad, markeert waar tot 2003 de verbinding naar Nunspeet heeft gelopen.
Verlaten hoogspanningscorridors die langzaam weer dicht groeien doen sterk denken aan ons eigen lot lang nadat we zullen zijn gestorven. Ontdaan van onze relevantie - nog even is er een herinnering, een graf of een naam, maar het verdwijnt. De sporen worden abstracter. Een herinnering verwordt tot slechts nog een naam in de archieven. Een gezicht wordt onherkenbaarder en na verloop van lange tijd onzichtbaar. En uiteindelijk gaan we op in de eeuwigheid. Een wonderlijk besef: het vergankelijke lot dat ik als mens of als persoon juist stiekem erg waardeer, geldt dus ook voor abstractere dingen zoals voormalige hoogspanningscorridors.
Mieren, herten en wilde zwijnen overkruisen nu de corridor, onwetend van wat hen ooit boven het hoofd moet hebben gehangen. Stuifzand maakte het voortgaan in twee gladgesleten kaplaarzen moeizaam. De lucht werkte wat, maar broeierig werd het nauwelijks. Een waterig zonnetje kroop weg achter slechts één tint.
Maar een poosje kaarsrecht doolopen doemt er een gestalte op die voor pylon geeks onmiskenbaar is, ondanks de later bevestigde antenne.
Mast 01 meldt zich, generaal.
Een donaumastje in de stijl van de PGEM, met de stuurse, trekschoorloze traversen, kan nog juist boven de dennenbomen uit kijken door zijn corridor heen.
Het betonnen gebouw van Radio Kootwijk zelf lijkt zijn architectuur te delen met Kröller Müller en is ongetwijfeld van een architectuurschool die de kenners met een Duitse of Franse term zullen aanduiden. Het zou best mooi kunnen zijn, ik hou wel van vooroorlogs, strak minimalisme.
Verlaten infra heeft een heel eigen soort schoonheid waarmee we juist in goed geregelde, betrekkelijk volle en qua natuur weinig wilde landen zoals Nederland of Denemarken bijna niet in aanraking komen, maar waar landen als Duitsland, oostelijk Europa of plekken met woestere landschappen zoals de Amerikaanse plains nog in uitblinken. Het is echt een relictstation in zijn puurste vorm.
Toch klopt verlaten niet helemaal. Er lijkt nog enige antikraak-bewoning te zijn op de tweede verdieping, of in ieder geval wordt die suggestie gewekt. Al is dat slechts een schim van wat het gebouw ooit was. Als een lege huls staat het in het bos, afgeschermd door vervallende hekken van de eveneens verdwenen 50 kV-schakeltuin. Op dit moment zijn de hekken nog in staat hun taak te vervullen, maar er zal een tijd zal aanbreken waarin ze dat niet meer kunnen. Teruggegeven aan de natuur of juist weggegeven aan de natuur - een vraag waarop iemand van boerenachtergrond anders zal antwoorden dan de eigenaar van het gebied waarin Radio Kootwijk staat.
Aan de westkant van het terrein staan twee trafohuisjes van wederom een architectuurschool die hun leeftijd en bouwer verraadt. De 10 kV is nog altijd aanwezig. Ondanks de stilte in het bos was er geen trafobrom te horen. Mogelijk is de belasting te laag of bevatten de gebouwtjes schakelapparatuur waarmee de doorgelaste oude kabels die ooit van de 50/10 kV-stap afkomstig waren en die richting Kootwijk en Stroe gaan nog kunnen worden bediend. Feit is in elk geval dat de plaats nog niet daadwerkelijk verlaten is qua stroom.
Als twee overmaatse personages uit een monsterfilm staan de schaarmasten naast elkaar op hun betonnen stiepen. Een slap hangende, zinloze draad verbindt ze als een laatste herinnering aan hun voormalige taak. Langzaam vallen hun voeten uit elkaar door beginnende betonrot. De klassieke zwartige PGEM-verf maakt ze er niet vriendelijker op.
Feit is wel dat de bomen inmiddels zo hoog opgroeien dat spoedig het maken van een klassieke foto onmogelijk wordt zonder takken en bladeren (in de zomer) in je beeld. Ik mocht blij zijn dat ze nu nog kaal waren.
Tegen een schemerige avondlucht op een broeierige dag in augustus is dit zeker geen plek waar je jongere kinderen mee naartoe zou moeten nemen.
Opvallend is dat de bebording en originele randstaafaanduidingen er nog op zitten. We kunnen dus op de netkaart de masten alsnog een naam geven, iets wat stiekem de fasen van vergetelheid -tijdelijk- één stapje terugzet in de tijd.
Ook vertelt het iets over hoe een en ander werd gedaan tientallen jaren geleden. Maar dat ze hun bord nog dragen is net zoals het kabeltje dat nog tussen beiden hangt, een wrang soort intact gelaten waardigheid of erkenning van hun vroegere werkzame leven.
Aan de oostkant staat het terrein direct tot aan het oude hek in het bos. Er is daar geen pad. Maar aangezien er ook geen mens of wat dan ook was, heb ik het gewaagd toch stiekem het terrein te omlopen aan het hek langs.
Vanaf de oostzijde bieden de twee schaarmasten de aanblik van twee onbeholpen gestaltes die tegen elkaar staan te kletsen over vroeger. De rugpijn van de last die ze jarenlang droegen toont zich in hun licht kromme gestalte.
Met een blauwe lucht, groene bomen en zonneschijn was de aanblik waarschijnlijk heel anders geweest, maar juist de kale bomen en de enigszins grauwe lucht, zwanger van onweer, maakten de sfeer op deze plek uniek.
Dan komen we aan bij de mastvoet van mast 01 richting Nunspeet, de naoorlogse uitbouw. Op zich verrast die niet. Het vroeger raakt hier nog aan het heden, zo zien we ze ook nog staan in actieve verbindingen.
Pas na deze foto's viel het me op dat er toch nog één camera op het gebouw zit. Waarschijnlijk bedoeld om Urbexers en andere ongenode bezoekers binnen de hekken te betrappen. Hoe spannend ook, het betreden van het oude gebouw mag natuurlijk niet. Een jongeman die buiten de paden van Staatsbosbeheer aan het hek van het terrein langs een rondje loopt en met een telefoon (geen spiegelreflex) is dan redelijk verdacht: het zou wel eens voorwerk kunnen zijn voor een inbraak op het terrein. Nu maar hopen dat ik geen mensen in Maya de Bij-pakjes op de koffie krijg, want diezelfde telefoon en de daardoor aangestraalde zendmasten laten natuurlijk doodsimpel de eigenaar herleiden.
Inmiddels werd de lucht toch wat donkerder. Radio Kootwijk is nou niet echt de beste plek om te zijn als het gaat regenen en onweren, dus het was tijd om te vertrekken. In principe loopt het fietspad makkelijker, maar pylon geeks hebben natuurlijk zo hun principes. De corridor werd nu in omgekeerde volgorde gelopen.
Wat hebben we te zoeken op deze plek? Eigenlijk erg weinig. De twee oude schaarmasten, resten van de schakeltuin, het mastje van de lijn naar Nunspeet en het oude schakelgebouw hebben al lang geleden hun spanning verloren. De meestal zo beschouwde drie-eenheid van bouw, dienst en sloop heeft eigenlijk nog een vierde tak, het on-Nederlandse fenomeen van langzaam vervallen en simpelweg vergeten worden.
Er was voor het eerst dit jaar kans op voozichtig, warmbloedig onweer. Binnen de stormchaser-community hangt op de ochtenden van onweersdagen altijd de blij-nerveuze en opgewonden sfeer die je ook ziet bij een groepje kleine kinderen die later die middag een zwemfeestje hebben.
De agenda was gelukkig niet al te vol en de weg naar Wageningen ging rustig aan. Radio 1 weer aan (of een playlist van bijvoorbeeld Gretchen Peters in het rooie busje) en een keer over de B-weg langs Ommen, Raalte en Deventer, door anonieme dorpjes en langs de boerderijen waar steeds meer daken verkleuren naar een geroosterd patroon van diep siliciumblauw.
Eenmaal de IJssel over groef de zon zich in in een waas van verwachtingsvolle bleekheid, omcirkeld door een halo. Er was nog tijd genoeg en ondanks al het veldwerk van Ruben in dit gebied staat vlakbij nog één hoogspanningsobject dat wonderlijk genoeg al die jaren onbezocht is gebleven: Radio Kootwijk. Ooit een 50/10 kV-station, gesticht om zware radiozenders voor communicatie met Nederlands Indië mee van vermogen te voorzien. Maar sinds 2003 verlaten.
Het oude terrein is niet te bereiken met een auto. Dan maar een stukje wandelen op de kaplaarzen. Een nog net herkenbare, voormalig kale strook door het bos op enkele tientallen meters van het zand- en fietspad, markeert waar tot 2003 de verbinding naar Nunspeet heeft gelopen.
Verlaten hoogspanningscorridors die langzaam weer dicht groeien doen sterk denken aan ons eigen lot lang nadat we zullen zijn gestorven. Ontdaan van onze relevantie - nog even is er een herinnering, een graf of een naam, maar het verdwijnt. De sporen worden abstracter. Een herinnering verwordt tot slechts nog een naam in de archieven. Een gezicht wordt onherkenbaarder en na verloop van lange tijd onzichtbaar. En uiteindelijk gaan we op in de eeuwigheid. Een wonderlijk besef: het vergankelijke lot dat ik als mens of als persoon juist stiekem erg waardeer, geldt dus ook voor abstractere dingen zoals voormalige hoogspanningscorridors.
Mieren, herten en wilde zwijnen overkruisen nu de corridor, onwetend van wat hen ooit boven het hoofd moet hebben gehangen. Stuifzand maakte het voortgaan in twee gladgesleten kaplaarzen moeizaam. De lucht werkte wat, maar broeierig werd het nauwelijks. Een waterig zonnetje kroop weg achter slechts één tint.
Maar een poosje kaarsrecht doolopen doemt er een gestalte op die voor pylon geeks onmiskenbaar is, ondanks de later bevestigde antenne.
Mast 01 meldt zich, generaal.
Een donaumastje in de stijl van de PGEM, met de stuurse, trekschoorloze traversen, kan nog juist boven de dennenbomen uit kijken door zijn corridor heen.
Het betonnen gebouw van Radio Kootwijk zelf lijkt zijn architectuur te delen met Kröller Müller en is ongetwijfeld van een architectuurschool die de kenners met een Duitse of Franse term zullen aanduiden. Het zou best mooi kunnen zijn, ik hou wel van vooroorlogs, strak minimalisme.
Verlaten infra heeft een heel eigen soort schoonheid waarmee we juist in goed geregelde, betrekkelijk volle en qua natuur weinig wilde landen zoals Nederland of Denemarken bijna niet in aanraking komen, maar waar landen als Duitsland, oostelijk Europa of plekken met woestere landschappen zoals de Amerikaanse plains nog in uitblinken. Het is echt een relictstation in zijn puurste vorm.
Toch klopt verlaten niet helemaal. Er lijkt nog enige antikraak-bewoning te zijn op de tweede verdieping, of in ieder geval wordt die suggestie gewekt. Al is dat slechts een schim van wat het gebouw ooit was. Als een lege huls staat het in het bos, afgeschermd door vervallende hekken van de eveneens verdwenen 50 kV-schakeltuin. Op dit moment zijn de hekken nog in staat hun taak te vervullen, maar er zal een tijd zal aanbreken waarin ze dat niet meer kunnen. Teruggegeven aan de natuur of juist weggegeven aan de natuur - een vraag waarop iemand van boerenachtergrond anders zal antwoorden dan de eigenaar van het gebied waarin Radio Kootwijk staat.
Aan de westkant van het terrein staan twee trafohuisjes van wederom een architectuurschool die hun leeftijd en bouwer verraadt. De 10 kV is nog altijd aanwezig. Ondanks de stilte in het bos was er geen trafobrom te horen. Mogelijk is de belasting te laag of bevatten de gebouwtjes schakelapparatuur waarmee de doorgelaste oude kabels die ooit van de 50/10 kV-stap afkomstig waren en die richting Kootwijk en Stroe gaan nog kunnen worden bediend. Feit is in elk geval dat de plaats nog niet daadwerkelijk verlaten is qua stroom.
Als twee overmaatse personages uit een monsterfilm staan de schaarmasten naast elkaar op hun betonnen stiepen. Een slap hangende, zinloze draad verbindt ze als een laatste herinnering aan hun voormalige taak. Langzaam vallen hun voeten uit elkaar door beginnende betonrot. De klassieke zwartige PGEM-verf maakt ze er niet vriendelijker op.
Feit is wel dat de bomen inmiddels zo hoog opgroeien dat spoedig het maken van een klassieke foto onmogelijk wordt zonder takken en bladeren (in de zomer) in je beeld. Ik mocht blij zijn dat ze nu nog kaal waren.
Tegen een schemerige avondlucht op een broeierige dag in augustus is dit zeker geen plek waar je jongere kinderen mee naartoe zou moeten nemen.
Opvallend is dat de bebording en originele randstaafaanduidingen er nog op zitten. We kunnen dus op de netkaart de masten alsnog een naam geven, iets wat stiekem de fasen van vergetelheid -tijdelijk- één stapje terugzet in de tijd.
Ook vertelt het iets over hoe een en ander werd gedaan tientallen jaren geleden. Maar dat ze hun bord nog dragen is net zoals het kabeltje dat nog tussen beiden hangt, een wrang soort intact gelaten waardigheid of erkenning van hun vroegere werkzame leven.
Aan de oostkant staat het terrein direct tot aan het oude hek in het bos. Er is daar geen pad. Maar aangezien er ook geen mens of wat dan ook was, heb ik het gewaagd toch stiekem het terrein te omlopen aan het hek langs.
Vanaf de oostzijde bieden de twee schaarmasten de aanblik van twee onbeholpen gestaltes die tegen elkaar staan te kletsen over vroeger. De rugpijn van de last die ze jarenlang droegen toont zich in hun licht kromme gestalte.
Met een blauwe lucht, groene bomen en zonneschijn was de aanblik waarschijnlijk heel anders geweest, maar juist de kale bomen en de enigszins grauwe lucht, zwanger van onweer, maakten de sfeer op deze plek uniek.
Dan komen we aan bij de mastvoet van mast 01 richting Nunspeet, de naoorlogse uitbouw. Op zich verrast die niet. Het vroeger raakt hier nog aan het heden, zo zien we ze ook nog staan in actieve verbindingen.
Pas na deze foto's viel het me op dat er toch nog één camera op het gebouw zit. Waarschijnlijk bedoeld om Urbexers en andere ongenode bezoekers binnen de hekken te betrappen. Hoe spannend ook, het betreden van het oude gebouw mag natuurlijk niet. Een jongeman die buiten de paden van Staatsbosbeheer aan het hek van het terrein langs een rondje loopt en met een telefoon (geen spiegelreflex) is dan redelijk verdacht: het zou wel eens voorwerk kunnen zijn voor een inbraak op het terrein. Nu maar hopen dat ik geen mensen in Maya de Bij-pakjes op de koffie krijg, want diezelfde telefoon en de daardoor aangestraalde zendmasten laten natuurlijk doodsimpel de eigenaar herleiden.
Inmiddels werd de lucht toch wat donkerder. Radio Kootwijk is nou niet echt de beste plek om te zijn als het gaat regenen en onweren, dus het was tijd om te vertrekken. In principe loopt het fietspad makkelijker, maar pylon geeks hebben natuurlijk zo hun principes. De corridor werd nu in omgekeerde volgorde gelopen.
Wat hebben we te zoeken op deze plek? Eigenlijk erg weinig. De twee oude schaarmasten, resten van de schakeltuin, het mastje van de lijn naar Nunspeet en het oude schakelgebouw hebben al lang geleden hun spanning verloren. De meestal zo beschouwde drie-eenheid van bouw, dienst en sloop heeft eigenlijk nog een vierde tak, het on-Nederlandse fenomeen van langzaam vervallen en simpelweg vergeten worden.
Halfverankering is net als Volbeat: het kan altijd
Re: Voormalig 50 kV Radio Kootwijk
"Prozaisch" is wel het minste wat je kan zeggen van deze rapportage.
Vergane 50kV een triest gezicht wat we ongetwijfeld nog gaan tegenkomen in de komende jaren, maar 50kV is best een leuke spanning qua transportvermogen, alleen wordt er geen schakelmateriaal meer voor gemaakt. Het is waarschijnlijk bij nieuwbouw goedkoper te gaan naar 66 of 70kV.
Vergane 50kV een triest gezicht wat we ongetwijfeld nog gaan tegenkomen in de komende jaren, maar 50kV is best een leuke spanning qua transportvermogen, alleen wordt er geen schakelmateriaal meer voor gemaakt. Het is waarschijnlijk bij nieuwbouw goedkoper te gaan naar 66 of 70kV.
KML-generator generator
Re: Voormalig 50 kV Radio Kootwijk
Interessante reportage en wat heb je het weer mooi verwoord Hans
- ElektroThriller
- Berichten: 3162
- Lid geworden op: 12 mar 2012 12:29
- Dichtstbijzijnde trafo: Almere De Vaart
Re: Voormalig 50 kV Radio Kootwijk
Goed gedaan jochie (met dank aan Rijk de Gooyer).
Er was voor het zwaar materiaal van Radio Kootwijk een raccordement vanaf de spoorlijn Amersfoort - Apeldoorn. De plaats van het raccordement is ingenomen door een fietspad. Ben ik wel eens geweest.
De architect was Hendrik Fels:
http://www.transformatiearnhem.nl/site/geschiedenis/
Er was voor het zwaar materiaal van Radio Kootwijk een raccordement vanaf de spoorlijn Amersfoort - Apeldoorn. De plaats van het raccordement is ingenomen door een fietspad. Ben ik wel eens geweest.
De architect was Hendrik Fels:
http://www.transformatiearnhem.nl/site/geschiedenis/
Groenestroomcircuitsspotter sinds 19 april 2013
Re: Voormalig 50 kV Radio Kootwijk
Mooie rapportage.
Wat een imposant bouwwerk en dat voor een 10kV schakelinstallatie, de beveiligingen van 10kV en 50kV en de afstandsbesturing van de 50kV.
Alles lijkt heel ruim bemeten.
In het gebouwtje op foto 18 was een open bouw 10kV schakelinstallatie ondergebracht. Misschien als onderverdeling van Radio Kootwijk.
Johan
Wat een imposant bouwwerk en dat voor een 10kV schakelinstallatie, de beveiligingen van 10kV en 50kV en de afstandsbesturing van de 50kV.
Alles lijkt heel ruim bemeten.
In het gebouwtje op foto 18 was een open bouw 10kV schakelinstallatie ondergebracht. Misschien als onderverdeling van Radio Kootwijk.
Johan
Re: Voormalig 50 kV Radio Kootwijk
Leuke reportage. Iemand een idee vanuit welke centrale het radiostation in het begin gevoed werd ? Groeten (uit Brussel), Pieter
Re: Voormalig 50 kV Radio Kootwijk
Het station van Kootwijk was aangesloten op de eerste ring door de PGEM voltooid in 1931. Vanuit de centrale van Nijmegen werd Kootwijk gevoed via twee kanten. Dat kon vanuit Nijmegen via: Hemmen & Ede naar Kootwijk, maar ook via Arnhem & Apeldoorn.
Cheers Ruben
Cheers Ruben
Het is grijs, groot & het transporteert is. Het is een hoogspanningsmast.
Hoogspanningsmasten fotograaf & modelbouwer.
Hoogspanningsmasten fotograaf & modelbouwer.
Re: Voormalig 50 kV Radio Kootwijk
Bedankt Ruben ! In België is er overigens een vergelijkbaar zendstation geweest, te Wingene-Ruiselede. Deze werd gevoed vanuit Zeebrugge of Langerbrugge. Er is hier en daar wat info op het internet te vinden, bijvoorbeeld hier.
Re: Voormalig 50 kV Radio Kootwijk
Ik vond nog dit artikel terug https://www.willemsmithistorie.nl/wsmit ... -smit-1930. Ik zal dit weekend eens langsgaan, ik ben in de buurt. Die oude masten zullen toch wel bij de oudste van het land behoren, of ?
Re: Voormalig 50 kV Radio Kootwijk
De twee masten die naast elkaar staan bij Kootwijk behoren tot een van de oudste masten van Nederland. De oudste lijn is vanaf Dodewaard naar Ede.
Cheers Ruben
Cheers Ruben
Het is grijs, groot & het transporteert is. Het is een hoogspanningsmast.
Hoogspanningsmasten fotograaf & modelbouwer.
Hoogspanningsmasten fotograaf & modelbouwer.