Deel 3. De Eemshaven, Oostlob
De Oostlob van de Eemshaven is in minstens honderd kilometer omtrek naar elke richting het interessantste stukje hoogspanning dat er te bespeuren valt. Maar de inwendige mens wil ook wat. Eerst moest er een kop koffie worden gedaan bij restaurant Diekgat.
Er stonden een paar zandwagens geparkeerd waarvan de chauffeurs wellicht binnen wat foute moppen zaten te tappen, maar verder was het vrij leeg. Maar na het zien van de prijs van een kop koffie kreeg ik bijna een hartverzakking.
Twee minuten later siste de thermoskan open en met de hele uitzichttoren naast het restaurant voor mij alleen werd een geplette boterham met chocopasta soldaat gemaakt. Een kop koffie terug kunnen zien op je jaarbegroting kan tenslotte niet de bedoeling zijn.
- Nogmaals de routekaart, nu gaat het om het oosten
- Route Eemshaven.JPG (66.51 KiB) 9031 keer bekeken
Ook op weg naar de Oostlob weer zandwagens, maar nu voor twee andere projecten. Een dijkverzwaring en een ophoging van het terrein achter de Nuon Magnumcentrale. Aansluiten in de zandfile dan maar. Hard rijden deden ze niet, des te meer tijd heb je om uit het raam te loeren.
Al vanaf het restaurant was de kolenbrander van RWE indrukwekkend aan het roken en stomen. Als tijdens de rit van drie kilometer ernaartoe zelfs de honderd meter hoge windmolens in hun geheel vóór de twee ketelhuizen beginnen te passen, dan weet je dat je goed zit.
- RWE-centrale
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 85.jpg (93.87 KiB) 9031 keer bekeken
Eerst maar eens bij schakelstation Oudeschip kijken, waar de noodlijn vertrekt.
Op de noodlijn en het veld voor COBRA na verwachten we hier geen veranderingen in de aanblik. Foto's dus for the record.
- Oudeschip en noodlijn 1
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 33.jpg (188.66 KiB) 9031 keer bekeken
- Oudeschip en noodlijn 4
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 39.jpg (219.1 KiB) 9031 keer bekeken
Oudeschip zelf is een bruut, maar vrij onoverzichtelijk station. Ze worden niet zoveel meer gebouwd met hangende rails, maar zeezout kan af en toe voor afwijkende keuzes zorgen.
- Oudeschip en noodlijn 3
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 36.jpg (128.18 KiB) 9031 keer bekeken
De twee portalen voor de hoek van de afgaande lijn naar Robbenplaat blijven een vreemd gezicht. Kennelijk was dit het meest economisch om de verbinding naar Robbenplaat aan te sluiten, maar liever had ik een stoere HC gezien. Of twee, zoals verderop richting Nuon Magnum. Dit voelt net alsof het budget een mastpositie te vroeg op was.
- Oudeschip en noodlijn 2
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 35.jpg (161.13 KiB) 9031 keer bekeken
De noodlijn is duidelijk van een steviger slag dan eentje die maar een paar weken zou hoeven te staan. Deze heeft bliksemafleiders, vogelverschrikkers en bebording. Zoals het nu lijkt staat die er nog wel even, want sinds dat gedoe met de contractbreuk met Europoles zitten ze in Arnhem een klein beetje moeilijk rondom de levering en vervaardiging van nieuwe bonenstaakmasten.
De andere kant op was het uitzicht beter. Een keurig gemaaid gazon met op de achtergrond de converterhal van NorNed. De vorige keer dat ik die tent zag was het graftakkeweer (windkracht zeven, temperatuur onder nul, schemerduister), maar nu was het zelfs in de Eemshaven een mooie lentedag. Pas nu liet het pand zijn ware aard zien.
- NorNed is nogal design
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 124.jpg (135.86 KiB) 9031 keer bekeken
- Wat een kaktent
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 125.jpg (137.94 KiB) 9031 keer bekeken
Vlaggenmasten, een glazen trappenhuis, designarchitectuur… wat een kaktent is het eigenlijk.
Lean and Mean was in 2007 duidelijk niet aan de orde. Maar ja, HVDC was toen nog nieuw in ons land en dat mocht natuurlijk gezien worden in die tijd, achteraf een jaar voor de crisis begon en waarin het niet op kon.
- Hectiek op kantoor
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 122.jpg (104.4 KiB) 9031 keer bekeken
Vanaf de andere zijde ziet het pand er wat saaier uit. De filterhal zou gemakkelijk voor een uit zijn krachten gegroeide romneyloods of voor een sportcentrum door kunnen gaan. Er werd driftig geventileerd. Uit de uitgangen joeg met het nodige gesuis lucht de vrije natuur in.
- NorNed filterhal
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 104.jpg (140.51 KiB) 9031 keer bekeken
Weer een zandwagen passeert, ik schrik me rot als ie aan zijn toeter hangt. Nuja, inmiddels was dat rooie busje met dat dakornament aan een bliksemcarrière begonnen in de Eemshaven en blijkbaar waren de zandwagenchauffeurs prima te spreken met dit mooie weer. Handje terug omhoog dan maar.
Eh.. dakornament? Oja, daar was beloofd op terug te komen.
- Dakornament
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 58.jpg (140.48 KiB) 9031 keer bekeken
Ondanks de buitengewoon lachwekkende aanblik heeft dat ding zich al meerdere keren bewezen, met name bij dit soort gelegenheden. Spiedende beveiligers die je auto op de korrel nemen of erlangs rijden terwijl het ding geparkeerd staat weten direct hoe laat het is.
Honderd meter verderop staat het pasgeboren broertje van de NorNed: de COBRA Converter. Is het geen wolk van een baby?
- COBRA Converter
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 80.jpg (115.59 KiB) 9031 keer bekeken
COBRA heeft dan misschien een modernere techniek (VSC HVDC) en een bipoolschema met twee gescheiden geleiders, maar ook is duidelijk het nieuwtje van DC er inmiddels wel af is. Hier geen fancy trappenhuis of hippe gevels. COBRA is een grote witte doos met de opspanapparatuur strak en rationeel ernaast. Open vraag was of de wolk van een baby inmiddels al een galvanische verbinding met Oudeschip had. Dat die helaas als grondkabel zou worden gelegd wisten we al – maar was die kabel dan überhaupt al gelegd?
- Eindsluiters voor COBRA
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 43.jpg (116.04 KiB) 9031 keer bekeken
- Eindsluiters detail
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 45.jpg (170.58 KiB) 9031 keer bekeken
...ja! Hij ligt er.
Eindelijk is het zover, fysiek bewijs. De eindsluiters op het COBRA-terrein zijn aangebracht, aangesloten en geaard.
Aan de andere zijde, een indrukwekkende 150 meter verderop, zien we hetzelfde beeld op Oudeschip. Eindsluiters, geaard en klaar voor gebruik.
- Aansluitveld voor COBRA op Oudeschip
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 50.jpg (201.68 KiB) 9031 keer bekeken
- Opschuiven had ook gekund
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 53.jpg (184.72 KiB) 9031 keer bekeken
Had even de beide aansluitingen van de Nuon Magnumcentrale een veld opgeschoven op Oudeschip en je had gewoon bovengronds kunnen afspannen naar COBRA. Dat had zes peperdure eindsluiters, een heleboel gedoe en ook een kudde chagrijnige pylon geeks gescheeld.
Een kort stukje lopen langs het hek dan maar. Aan de buitenzijde lijkt COBRA gereed om in dienst te gaan. Zelfs de afvalcontainers voor bouwpuin waren netjes leeggehaald.
- COBRA noordoostaanzicht 1
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 100.jpg (111.61 KiB) 9031 keer bekeken
- COBRA noordoostaanzicht 2
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 101.jpg (140.78 KiB) 9031 keer bekeken
Waarschijnlijk moet er daarbinnen nog wel wat bubbeltjesfolie van de inverters worden geplukt en wellicht moet men de koffieautomaat ook nog inregelen, het klokje van de converter op wintertijd zetten en ergens nog een voetje stellen zodat ie niet wiebelt als hij in werking is, maar het lijkt er in alles op de COBRA-converter zo goed als klaar is. Het zullen weer de Denen zijn die niet opschieten...
Beklager, vi er ikke færdig, det vil tage en stykke tid, voor zover als mijn steenkolendeens gaat.
- Overzicht op de converters
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 46.jpg (129.6 KiB) 9031 keer bekeken
- Zowel NorNed als Cobra op één beeld
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 81.jpg (102.59 KiB) 9031 keer bekeken
- Oudeschip vanaf een afstandje
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 47.jpg (130.14 KiB) 9031 keer bekeken
De andere kant op lag een soort zandlichaam dat bedoeld lijkt te zijn om vrachtwagens die rechtdoor schieten voortijdig tot stilstand te krijgen voordat ze zich in EOS boren, met of zonder windmolenwiek. (Bladworp krijgt opeens een heel andere dimensie.
) In elk geval, op dat heuveltje was het best mooi staan. Of zitten, met een houten plankje uit de auto onder je kont.
- Vanaf de heuvel 1
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 74.jpg (142.24 KiB) 9031 keer bekeken
- Vanaf de heuvel 2
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 76.jpg (134.11 KiB) 9031 keer bekeken
- Vanaf de heuvel 4
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 78.jpg (165.75 KiB) 9031 keer bekeken
En zo ben ik wel twintig minuten lekker blijven zitten. Gewoon om je heen kijken naar een wereld en een plek waar ik als boerenzoon misschien wel veel te weinig mee in aanraking ben geweest als kind. Och, anderzijds, beter laat dan nooit.
Af en toe wederom zwaaien tegen alweer dezelfde zandwagenchauffeurs (inmiddels begonnen we elkaar wederzijds te herkennen) en ondertussen om je heen kijken naar de plek die ik alleen met guur takkeweer kende, maar die met mooi weer werkelijk briljant is.
- Vanaf de heuvel 3
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 77.jpg (103.84 KiB) 9031 keer bekeken
Kijk eens wat daar ligt te glimmen. Het landstation van Gemini. Die hadden we nog niet in beeld op de netkaart. Tijd om het ding van dichterbij te bekijken. Het stukje weg pal noordwaarts is een leuk vergezicht, zoals we al op de foto's hierboven zagen. Maar helaas mag je daar niet stoppen. Dat zou ook levensgevaarlijk zijn als je net de pech hebt dat twee zandwagens elkaar moeten passeren. Die dingen hebben een flinke remweg.
Nu is er ook een parallel lopend waterschapsweggetje pal onder de dijk, buiten het zicht aan de oostelijke zijde. Daar was ik al een stukje op gereden voor de foto's van COBRA. Eigenlijk is die verboden toegang, maar er zit geen hek voor. Deze keer werd het gewaagd. Hier kan je zonder gevaar stoppen en parkeren. Met prima uitzichten.
- Waterschapsweggetje 1
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 87.jpg (134.6 KiB) 9031 keer bekeken
- Waterschapsweggetje 2
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 90.jpg (114.7 KiB) 9031 keer bekeken
- Waterschapsweggetje 3
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 91.jpg (112.13 KiB) 9031 keer bekeken
En ook in de wetenschap dat je je lullige 42 kW motorvermogen stationair hebt draaien op nog geen anderhalve meter boven een kabel die 700 MW DC-vermogen verzette op dat moment. Best zonde dat ik pas een dag later besefte dat ik een analoog kompas in het busje had liggen, die had eigenlijk even uitgeprobeerd moeten worden.
Op het uiteinde van de dijk aangekomen is daar het landstation van Gemini.
- Gemini Landstation vanaf het noordwesten
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 92.jpg (128.99 KiB) 9031 keer bekeken
Omdat het een vrij platte installatie is laat hij zich niet fraai in beeld brengen, maar duidelijk in beeld brengen is veel belangrijker in dit geval. We zien een paar koppeltrafo’s, wat compensatiemiddelen en verder een doodnormaal station, maar dan van een commerciële partij. Tijd voor een stukje wandelen rondom het station.
- Gemini Landstation noordwest, detail
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 94.jpg (146.86 KiB) 9031 keer bekeken
- Gemini landstation vanaf de 380-zijde
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 98.jpg (171.81 KiB) 9031 keer bekeken
Het stukje weg noord van het station was precies de doorgaande weg voor hele konvooien zandwagens die zowel met de dijkverzwaring als met verbouwingen op het terrein van Nuon Magnum te maken hadden. Je ziet het niet op de foto's terug omdat de aanrijtijden tussen de trucks ongeveer een minuut waren en er dus eenvoudig 'tussendoor' gefotografeerd kon worden, maar het was redelijk hectisch op het asfalt.
Het is allemaal zo dichtbij in de Eemshaven dat het verleidelijk is om een fiets te pakken, maar vanwege een gebrek aan fietspaden en gezien de frequentie van de zandwagens is het veiliger om juist in een auto te verplaatsen. Of wandelend, diep in de berm. In elk geval, laten we eens bij Nuon Magnum gaan kijken, te bereiken via wat misschien we de stoerste bocht in de hele haven is.
- NuonMagnum 1
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 61.jpg (132.26 KiB) 9031 keer bekeken
- NuonMagnum 3
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 72.jpg (112.44 KiB) 9031 keer bekeken
Met het zijraam open, lentelucht (ruikend naar zandwagens) wervelend door het aftandse busje en een machtig uitzicht aan alle kanten joeg ik de dijk af richting Nuon Magnum. Op de radio klonk het normaal gesproken buitengewoon sombere
Fake Plastic Trees van Radiohead, maar op deze plek was op de grond geen plastic te bekennen. Hier is het allemaal staal, beton, aluminium, zand, water en lucht - nergens zwerfafval, geen losse plastic tassen, niets. Slechts op grote hoogte was het plastic dat de toon aangaf, in de vorm van honderden windmolenwieken die driftig de lucht doorkliefden en de zachte lenteachtige wind in harde megwatts veranderden.
Op dat moment speet het me dat de bijrijdersstoel vandaag leeg was. Geen Jacccc meer, geen Michel
'Gonna Catch em all', geen The Ruben
'My. God.', geen lach je rot met Ot
'Hou op! Hou op! Of ik hou het zelf niet meer op!' en ook geen gratis constructie-inzichten van Tom. Deze keer was het Hans Solo. Toch een klein smetje op de dag.
- Gasturbines 1
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 68.jpg (132.57 KiB) 9031 keer bekeken
- Gasturbines 2
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 69.jpg (102.95 KiB) 9031 keer bekeken
Bij Nuon Magnum zelf bleek weinig te zijn veranderd in een paar jaar. Achter de centrale zijn ze bezig met een ammoniakproject, maar zoals wel vaker vandaag het geval lijkt te zijn, het draait allemaal om zandwerken, zandwerken en nog meer zandwerken. Echte bouwactiviteiten volgen wellicht pas over enkele maanden.
Maar ja, dan dit.
- NuonMagnum 2
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 67.jpg (69.16 KiB) 9031 keer bekeken
V-ophanging aan een Zwolle - Meedentype. Zullen we dat in het vervolg gewoon nooit meer doen? Bij voorbaat dank.
Volgende halte: terug naar het zuidoosten en op naar de Eemscentrale. Volgens mij had nog nooit iemand dat gevaarte fraai op de foto gezet. Misschien is het wel de meest miskende 1000 MW+ centrale van het hele land. Dat ding waar je nooit wat van hoort, maar die ondertussen wel mooi de aanleiding vormde voor de aanleg van zowel de viercircuitlijn naar Vierverlaten als voor een belangrijk deel het project Zwolle – Meeden – Eemshaven.
- Eemscentrale vanaf een afstandje
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 95.jpg (97.79 KiB) 9031 keer bekeken
Een gascentrale, momenteel in een kwade reuk en in de mottenballen voor een groot deel, maar straks weer o zo hard nodig als het windstil wordt op zee. Al was het momenteel vooral stil bij de centrale. Er stond niet één losse auto geparkeerd, het hek zat dicht, nergens licht, geen stoom – niets. Het zou me niets verbazen als het hele ding onbemand was en geen kilowatt vermogen meer produceerde.
- Eemscentrale (staatsieportret)
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 107.jpg (120.69 KiB) 9031 keer bekeken
Eigenlijk is het best een fraai ding. Gewoon lekker oldskool eenheden tellen en verder betrekkelijk no-nonsense. Lange tijd was het ongeveer het enige object van formaat in de hele Eemshaven. En de honderd meter hoge schoorsteen kent helemaal niemand.
Omdat het ding ondergronds zit aangesloten was er verder weinig spannends te zien. De leidingenstraat zelf werd met een afschrikwekkend bord (Levensgevaar! Drijfzand!) blijkbaar onaantrekkelijk gemaakt. Dus na een 'luchtfoto' vanaf het dak van het rode busje was het tijd voor Eemshaven Oost. Overigens had ook de COBRA zijn eigen bordje voor de leidingen straat.
- Waar is die kabel? Hier is die kabel!
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 115.jpg (181.05 KiB) 9031 keer bekeken
In zijn nachtjapon achter de Rhodondendron zit Eemshaven Oost.
Dat is op de luchtfoto’s de vleesgeworden lafheid der 220 kV. En helaas, in werkelijkheid bleek dat maar weinig anders te zijn.
- Eemshaven Oost 1
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 109.jpg (146.13 KiB) 9031 keer bekeken
- Stationsbord Eemshaven Oost
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 110.jpg (116.83 KiB) 9031 keer bekeken
Wat een saai station is dit. Het enige dat bevestigd kon worden is dat er inderdaad vier trafo’s staan en dat het MS-gebouw ernaast zelfs architecten uit het Oostblok koude rillingen zou bezorgen. Het netschema klopt wederom.
- Eemshaven Oost 2
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 111.jpg (188.52 KiB) 9031 keer bekeken
- Eemshaven Oost 3
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 113.jpg (144.82 KiB) 9031 keer bekeken
Helaas kwam er daarna een probleem op de weg waardoor het laatste en meest oostelijke deel van de haven abrupt in het water viel als veldwerk. De weg zat dicht vanwege een dijkverzwaring. Alleen bestemmingsverkeer met een goede reden leek erin te mogen, want in de verte draaiden graafmachines over de weg en met enig regelmaat kwamen er ook hier weer zandwagens aangereden.
- Weg dicht 1
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 117.jpg (76.1 KiB) 9031 keer bekeken
- Weg dicht 2
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 121.jpg (154.76 KiB) 9031 keer bekeken
Tja, wat doe je dan. Volgens Bas op de app achteraf: gewoon erin rijden. Maar volgens mijn eigen afweging: hmm, neen, laten we dat maar even niet doen. Ik heb vandaag mijn geluk voldoende op de proef gesteld met loerende opzichters, zandwagens, camera's, hekken en verboden weggetjes. Menig zandwagenchauffeur zal zich het rode busje met een hoogspanningsmast op het dak nog wel even herinneren... Misschien is het ook een keer goed geweest. Delfzijl gaat ook nog wat tijd vragen, ik wil de noodlijn nog zien naast het Google-gebouw en als Robbenplaat even blijft liggen is dat meteen een reden om binnenkort nog eens opnieuw die kant op te gaan. Ach, wat vervelend nou…
En zo werd besloten om Robbenplaat op positie #001 te zetten en als solide reden mee te nemen voor een vervolgtrip.
Een nieuwe slok koffie uit de afkoelende thermoskan kon een paar honderd meter verderop pal onder de noodlijn genuttigd worden.
- Noodmast in verticale configuratie
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 129.jpg (70.27 KiB) 9031 keer bekeken
- Noodlijn slingerend om het serverpark heen
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 133.jpg (125.3 KiB) 9031 keer bekeken
- Noodmast met flinke lijnhoek, horizontaal
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 134.jpg (130.68 KiB) 9031 keer bekeken
Google wil zelf niet gevonden worden, gezien de naam Saturn die het project eerst droeg. Inmiddels valt het wel mee, want er staat in koeienletters GOOGLE op de gevel van de tent. Er steekt tevens een metersgrote ethernetkabel als een anaconda uit het gras bij de toegangspoort en een van de 220 kV-trafo’s blijken ze rood te hebben geverfd. Weer eens wat anders dan infra-groen, maar hij valt goed op achter het hek.
- Vogelverjagers
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 140.jpg (59.01 KiB) 9031 keer bekeken
In de noodlijn hingen de nodige vogelverschrikkers. Twee kleuren stippen op een soort van CD's die in de wind wapperden. Nooit eerder gezien, maar ze hingen aan iedere draad die geen vierbundel AMS-620 was, dus ook aan de tuidraden van de noodmasten.
- Schaft, de zoveelste vandaag
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 139.jpg (125.68 KiB) 9031 keer bekeken
Onder het genot van de laatste boterham met chocopasta, twee voeten uit het zijraam, thermosfles erbij en de radio op de moppenrubriek van Somertijd heb ik de noodlijn eens staan bekijken. Er bleek nog een ouderwetse trafotoren van het EGD overeind te staan in het weiland. Een beetje lullig gezicht naast de kolossale vierbundels van de noodlijn die zich wat bonkig door het landschap slingerde.
- Trafotoren met een iets te zware luchtlijn
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 132.jpg (121.11 KiB) 9031 keer bekeken
Met het brood achter de kiezen en een schrikbarend snel zakkende zon was het tijd om weg te wezen, naar de volgende stop. Waarschijnlijk zou dat meteen de laatste worden, want ook ook Meeden en een deel van ZL - MEE richting Holsloot nog te doen bleek veel te ambitieus in de korte dagen die Februari biedt. Gas erop, richting Delfzijl.
- Noodlijn met kolenmonster
- Hoogspanning Eemshaven 15feb19 136.jpg (128.51 KiB) 9031 keer bekeken