Elektriciteitsproductie België

Discussieer mee over de wereld van het grootschalig elektriciteitsnet en alles wat daarmee te maken heeft
BaDu
Globale moderator
Berichten: 2075
Lid geworden op: 18 mar 2014 13:55
Dichtstbijzijnde trafo: Kattenberg

Re: Elektriciteitsproductie België

Bericht door BaDu » 10 jun 2018 23:03

Fierr schreef:
10 jun 2018 16:34
Kan een kerncentrale als Doel 4 (1039MW) binnen 12 seconden al zijn vermogen verliezen? Gaat dat niet langzamer?
Deze verstoring in geeft meteen de mogelijkheid om een kijkje te nemen in de keukentaken van een netbeheerder:
Het europesche net is verdeeld in Control Blocks (CB's) ieder control block heeft een beheerder (de TSO, of Transmission System Operator), het is de taak van de TSO om binnen binnen zijn CB de energie balans op orde te houden. Een CB kent dus over een langere tijd (max enkele weken) gezien een netto nul-positie voor zijn energie. Energie kan worden opgewekt binnen het CB maar ook in een andere CB en via interconnectors worden vervoert naar het CB. Het is de taak om het verbruik te balanceren met de opwekking in eigen CB + uitwisseling over interconnectie.

Een andere taak van de TSO is het bijdragen aan de balancering van de frequentie op 50Hz en daar kunnen we een mooi staaltje van zien bij de uitval van Doel-4:
De netfrequentie neemt toe als er meer vermogen het net ingaat als er uit, de frequentie gaat omlaag wanneer het verbruik groter is dan de opwekking.
Bij uitval van een generator (zoals Doel-4) ontstaat instantaan en onverwacht een onbalans van het tweede type. In theorie zou de frequentie dan meteen en met een stap moeten gaan dalen. Maar in het net zit een grote hoeveelheid masstraagheid (elektrisch en mechanisch) deze zorgt er voor dat de frequentie daling gedempt wordt.

Zoals in eerderer posts aangehaald moet de primaire reserve (ook bekend als Frequency Containment Reserve of FCR) de wegval van de unit compenseren, dit vermogen is opgesteld door heel Europa en kent een waarde van 3000MW. Ik dacht dat NL en BE beide hier 150MW voor moeten leveren, maar ik kan er een beetje naast zitten. Deze 3GW wordt lineair ingezet en is uitgeput bij een frequentiedaling (of stijging) van 0,2 Hz. Het FCR-vermogen moet zo snel mogelijk doch uiterlijk binnen 15 seconden (in NL iig) ingezet worden. Coo heeft een rol als FCR leverancier in België en zal dus bijgedragen hebben aan het tot stilstand komen van de frequentiedaling, maar ook de buitenlandse FCR leveranciers zorgen voor de aanvulling van het vermogenstekort wat een vermogensstroom het Belgische net in veroorzaakte (Zie plaatjes van shrek).

Wanneer de FCR de frequentiedaling tot stilstand heeft gebracht is het de taak van de regelvermogen (ook bekend Frequency Restoration Reserve of FRR) om de frequentie weer op de gewenste waarde (50Hz) te brengen. Er is immers een stuk energie uit het net verdwenen wat gecompenseerd moet worden. Deze compensatie moet worden geleverd door de TSO van het beheergebied (control block) waarin de verstoring plaats vondt, in dit geval was het dus de taak van Elia als TSO van control block Belgium om de 50mHz frequentie daling weer op nul te regelen.

Hiertoe kan Elia binnenlandse resources inzetten (bijvoorbeeld Coo zoals vermeld), deze inkopen bij buitenlandse leveranciers, maar het is ook toegestaan dat buitenlandse TSO's eventuele overschotten aanbieden aan de TSO die deze nodig heeft, de bedoeling is wel dat deze uitwisseling zo snel mogelijk weer op Nul staat, dit geeft de getroffen TSO wat meer tijd om zijn regelvermogen te activeren. Dit is ook de internationale uitwisseling die shrek aanhaalde. De frequentie correctie moet officieel binnen 15 minuten zijn afgerond. Mede dankzij de inzet van Coo was de compensatie al binnen 6 minuten voltooid.
KML-generator generator

Gebruikersavatar
Shrek
380 kV + Netkaartcrew
Berichten: 2493
Lid geworden op: 18 mei 2012 17:53
Dichtstbijzijnde trafo: Wespelaar

Re: Elektriciteitsproductie België

Bericht door Shrek » 10 nov 2018 23:32

Zoals tegenwoordig elke winter in België gebeurt is er weer een record aan windproductie gesneuveld: vandaag werd er een kwartier lang 2455MW geproduceerd.
De hele maand waait het al vrij stevig, waardoor het gevreesde elektriciteitstekort is uitgebleven.
Het basisprobleem is daarmee echter niet opgelost: er is nog steeds te weinig snel inzetbaar vermogen in het land.

Gebruikersavatar
Hans
Site Admin + actief in het mainsite team
Berichten: 3824
Lid geworden op: 03 dec 2011 20:49
Dichtstbijzijnde trafo: Veenoord 110/10 kV

Re: Elektriciteitsproductie België

Bericht door Hans » 11 nov 2018 08:30

Gisteren hadden we op een bijeenkomst van een zekere weerkundevereniging op het KNMI een spreker van Tennet, wiens naam ik hier om googlebare redenen niet zal neerzetten. Hij had het voornamelijk over de invloed van het weer op het transportnet (bliksem, ijzel, dat soort dingen), maar ook op de leveringszekerheid. Uiteraard werd de winter genoemd, waarbij de grote problemen in België niet onaangeroerd bleven. Maar ook noemde hij iets op waar België het beter in doet, zeker in de nabije toekomst.

In België zijn de windparken direct op het AC-net aangesloten. Daardoor dragen ze bij aan de inertie in het net: massatraagheid bij calamiteiten. De parken op zee zijn allemaal AC en alles op het land ook. Dat in tegenstelling tot zware zonneparken zoals in Duitsland en ook in Nederland nu verschijnen (hardcore DC) of de Duitse offshore windparkclusters die met DC aangesloten zijn. Er kan dan wel een paar gigawatt wind draaien, maar een DC-stap met vermogenselektronica tussen je AC-generatie en een AC-net ontdoet al dat productievermogen van de massatrage eigenschap.

Daar had ik nog nooit bij stilgestaan en het is een onaangename gedachte waar ze zich bij Tennet gelukkig wel een beetje druk om maakten, hoewel er m.i. teveel werd ingezet op technische ontwikkelingen om dit probleem aan te vechten. Maar het is wel iets waar wind op land geen last van heeft, terwijl een ontploffend aantal zonneparken in je MS-net dat wel heeft, in ieder geval op deelnet- en lokale schaal (10 tot 50 kV).
Het zat/zit er dus in dat België daar vooralsnog minder gevoelig voor is dan de Europese hotspot op DC wind- en zongebied, het noordwestelijk kustgebied van Niedersachsen en Schleswig Holstein.
Halfverankering is net als Volbeat: het kan altijd

BaDu
Globale moderator
Berichten: 2075
Lid geworden op: 18 mar 2014 13:55
Dichtstbijzijnde trafo: Kattenberg

Re: Elektriciteitsproductie België

Bericht door BaDu » 11 nov 2018 10:48

Ik verbaas me daar nog steeds over dat dit niet in NL aansluitvoorwaarden voor windparken en grote zonnestroom installaties staat.
Deze veelal elektronisch geregelde units zou vrij eenvoudig mee kunnen doen met de primaire frequentie regeling.
Dit zal alleen ten kostte gaan van een (beperkte) hoeveelheid geleverde energie, maar daar staat dan weer een extra inkomsten bron tegenover.
Ik weet dat er door windmolen en zonnepaneel exploitanten wel naar gekeken en mee geexpirimenteerd wordt, maar voor zover ik weet is het nooit tot uitvoering gekomen.
KML-generator generator

Dweep
150 kV
Berichten: 153
Lid geworden op: 16 mei 2017 02:48
Dichtstbijzijnde trafo: Ridderkerk

Re: Elektriciteitsproductie België

Bericht door Dweep » 11 nov 2018 17:14

Hans, ging die meneer van TenneT in op hetrisico van DC parken met de freq grenzen dat wind uit en in schakelt.
Dat heb je met AC minder, daar kan het gecontrolerrd af in schakelen.
Daar heeft Elia het beter geregeld.

Gebruikersavatar
Hans
Site Admin + actief in het mainsite team
Berichten: 3824
Lid geworden op: 03 dec 2011 20:49
Dichtstbijzijnde trafo: Veenoord 110/10 kV

Re: Elektriciteitsproductie België

Bericht door Hans » 11 nov 2018 20:40

Nee, daar is hij niet op in gegaan. Het was een lezing primair gericht op een publiek van redelijk goed onderlegde weeramateurs, maar niet op elektrotechneuten, netstrategen of mensen met een dubbele hobbypet op zoals ikzelf. Er werd vooral ingegaan op de directe implicaties van wat weersinvloeden doen. Denk aan blikseminslag op een fasedraad (en het tripgedrag daarna) of op lijndansen. De hele stap naar de penetratiediepte van vermogenselektronica in het net en het teloorgaan van massatraagheid daarvan was een extra zijstap aan het einde van de presentatie.
Halfverankering is net als Volbeat: het kan altijd

Dweep
150 kV
Berichten: 153
Lid geworden op: 16 mei 2017 02:48
Dichtstbijzijnde trafo: Ridderkerk

Re: Elektriciteitsproductie België

Bericht door Dweep » 12 nov 2018 22:26

Niet minder interessant.

Gebruikersavatar
Fierr
middenspanning
Berichten: 11
Lid geworden op: 09 apr 2018 20:19

Re: Elektriciteitsproductie België

Bericht door Fierr » 13 nov 2018 23:12

BaDu schreef:
11 nov 2018 10:48
Ik verbaas me daar nog steeds over dat dit niet in NL aansluitvoorwaarden voor windparken en grote zonnestroom installaties staat.
Deze veelal elektronisch geregelde units zou vrij eenvoudig mee kunnen doen met de primaire frequentie regeling.
Dit zal alleen ten kostte gaan van een (beperkte) hoeveelheid geleverde energie, maar daar staat dan weer een extra inkomsten bron tegenover.
Ik weet dat er door windmolen en zonnepaneel exploitanten wel naar gekeken en mee geexpirimenteerd wordt, maar voor zover ik weet is het nooit tot uitvoering gekomen.
Lijkt me dat de business case voor windparken en zonnestroom simpelweg niet genoeg is.

Heb de prijzen van FCR in NL even bekeken (entsoe transparancy): business case wordt er ook met de jaren niet gunstiger op.

Afbeelding

BaDu
Globale moderator
Berichten: 2075
Lid geworden op: 18 mar 2014 13:55
Dichtstbijzijnde trafo: Kattenberg

Re: Elektriciteitsproductie België

Bericht door BaDu » 14 nov 2018 12:53

Fierr schreef:
13 nov 2018 23:12
Lijkt me dat de business case voor windparken en zonnestroom simpelweg niet genoeg is.
Heb de prijzen van FCR in NL even bekeken (entsoe transparancy): business case wordt er ook met de jaren niet gunstiger op.
Afbeelding
Inderdaad dalen de prijzen, maar op de zeer beperkte open markt voor de FCR worden bedragen van >2500 euro/MW/week betaald
https://www.regelleistung.net/ext/tender/ (en dan kiezen foor primarleistung NL).

In andere landen worden lagere prijzen betaald maar krijgt de leverancier bijvoorbeeld nog een vergoeding voor de gederfde subsidie en/of de gederfde energielevering.
KML-generator generator

Gebruikersavatar
Shrek
380 kV + Netkaartcrew
Berichten: 2493
Lid geworden op: 18 mei 2012 17:53
Dichtstbijzijnde trafo: Wespelaar

Re: Elektriciteitsproductie België

Bericht door Shrek » 03 dec 2018 14:26

Shrek schreef:
17 jan 2018 09:55
En het record is weer wat scherper gesteld: op 16/1/18 hadden we 45,3 GWh stroom uit windmolens (gemiddeld 1887 MW), een dag eerder werd gedurende 15 minuten 2263 MW geproduceerd.

Edit: enkele dagen later (24/1/18) haalden we 1895 MW :)
Zoals elke winter sneuvelt het windenergie record weer: op 2 december zaten we aan 2006MW gemiddeld over de hele dag gezien.

Dezelfde dag werd er gemiddeld 1985MW uit de kerncentrales gehaald.

Edit: op 7 december stond er een goeie 4 Bf over het hele land en 5 Bf op zee, dit is zowat de ideale windsnelheid voor elektriciteitsproductie. Hierdoor werd in België gedurende de hele dag 2264MW geproduceerd. Dit was meer dan wat de thermische centrales allemaal samen produceerden en meer dan wat de 2 actieve kernreactoren deden. Voor 8 december wordt er voorspeld dat het record andermaal verbroken zal worden want de gunstige windcondities houden de hele dag aan.

Plaats reactie