Stroomstoringen door zonneuitbarstingen...

Discussieer mee over de wereld van het grootschalig elektriciteitsnet en alles wat daarmee te maken heeft
Plaats reactie
Peter Kleton
36 kV
Berichten: 47
Lid geworden op: 30 mar 2018 22:18

Stroomstoringen door zonneuitbarstingen...

Bericht door Peter Kleton » 10 aug 2018 21:51

Goedenavond,
Als de zon een wolk van geladen deeltjes uitstoot ,dan hebben we hier op aarde na enkele dagen problemen in het radioverkeer ,omdat de ionosfeer tijdelijk gaten heeft,maar ook hoogspanninsnetten hebben er min of meer last van.
Is dat gewoon een kwestie van inductie ,in dit geval dus bewegengende electronen of andere deeltjes die een veranderend magnetisch veld veroorzaken (Of mss zelfs het aardmagnetsch veld later varieren )en een geleider snijden ,(het hoogspanningsnet ).
Lopen er dan wisselstromen van allerlei frequenties en amplitudes door de hoogspannigsnetten die op die manier aangesloten apparatuur gaan storen ?
Of is het toch wat anders?
Groeten ,
Peter

Gebruikersavatar
Hans
Site Admin + actief in het mainsite team
Berichten: 3820
Lid geworden op: 03 dec 2011 20:49
Dichtstbijzijnde trafo: Veenoord 110/10 kV

Re: Stroomstoringen door zonneuitbarstingen...

Bericht door Hans » 10 aug 2018 22:06

Dit is reëel en inderdaad is het waarschijnlijk een van de grootste gevaren voor de mondiale stroomvoorziening.
Als je vannacht geen oog meer dicht wil doen, google dan eens op het Carrington Event.

Hoe het natuurkundig precies werkt weet ik niet goed, maar de variaties in het aardmagnetisch veld veroorzaakt door invloed van geladen deeltjes van de zon is in de orde van tientallen seconden. Dat krijg je dus onmogelijk weggefilterd met spoelen of andere machinerie waarmee je effecten van een EMP kan bevechten (denk aan de eerste van de twee pulsen die vrijkomen bij een kernproef, de initiële flits van de splijting- of fusiereactie en niet de langere puls die daarop volgt door verhitting van de lucht) of waarmee je een blikseminslag het leven zuur kan maken. Je kan je trafo's er vrij moeilijk tegen beschermen. Maar ik heb geen idee of het hier om significante vermogens gaat die echt een vermogenstrafo onklaar kunnen maken of dat het slechts gaat om het zodanig verstoren van een evenwichtig bedreven driefasensysteem dat de bedrijfstoestand slechts wordt verstoord zodat de storing tijdelijk van aard is en geen of amper hardwareschade aanricht.

Aan de andere kant: het is geen onbekend gevaar. Reken maar dat ze bij netbeheerders wel degelijk kennis hebben van het potentiële gevaar van dit soort niesbuien van de zon. Met name netbeheerders die lange AC-lijnen in boreale streken hebben (denk aan Canada, Scandinavië en Rusland) zijn niet onbekend met de gevolgen van kleinere uitbarstingen. We gaan heus niet allemaal anderhalf jaar op zwart na herhaling van zo'n zonnestorm, maar dat er her en der grote, nare stroomstoringen met daarna ordeverstoringen en maatschappelijke onrust ontstaan zal onvermijdelijk zijn. Net als een prijsexplosie voor vermogenstrafo's die erop volgt als ze fysiek stuk gaan.
Halfverankering is net als Volbeat: het kan altijd

Peter Kleton
36 kV
Berichten: 47
Lid geworden op: 30 mar 2018 22:18

Re: Stroomstoringen door zonneuitbarstingen...

Bericht door Peter Kleton » 11 aug 2018 21:34

Hallo Hans ,
Veel dank voor je antwoord. Ik lees het nu pas ,zal het later nog eens goed bestuderen.
Vriendelijke groet ,
Peter

Peter Kleton
36 kV
Berichten: 47
Lid geworden op: 30 mar 2018 22:18

Re: Stroomstoringen door zonneuitbarstingen...

Bericht door Peter Kleton » 12 aug 2018 14:56

Tjonge jonge !
Dat is niet mis.
In 1859 vlogen de vonken van de telegraaf draden !
Nu is wel voor te stellen wat er gebeurt in onze hoogspanningsnetten. :o

Mijn vraag was vanwege een artikel in de NRC van j.l. Vrijdag,waarin een bericht staat over de Parker Sun Probe ,die vandaag gelanceerd is ,en o.a. corona metingen gaat doen op ca 0,6 millioen km afstand van de Zon.

Vr gr ,
Peter

BaDu
Globale moderator
Berichten: 2075
Lid geworden op: 18 mar 2014 13:55
Dichtstbijzijnde trafo: Kattenberg

Re: Stroomstoringen door zonneuitbarstingen...

Bericht door BaDu » 12 aug 2018 22:04

Dit is zeker geen onbekend verschijnsel, zeker in de grote gekoppelde transmissie netwerken van tegenwoordig is dit een reeel risico.
Sinds 1989 is er serieus aandacht voor de problamatiek bij iedere TSO, in dat jaar vond er een grote zonnestorm plaatswaardoor het netwerk van Hydro quebec volledig uitviel gedurende 9 uur.
En dat event was slechts een tiende van het Carrington event wat Hans al aanhaalde, ook in 1921 was er een event van vergelijkbare grootte.

Door de zonnestorm varieert het aardmagentisch veld veel sneller dan gewoonlijk, hierdoor worden er in de hoogspanningslijnen quasi gelijkstromen geinduceerd. Deze stromen kunnen zo groot zijn dat beveiligingen aanspreken en een lijn uitvalt (of meerdere lijnen). Daarnaast lopen deze DC-stromen door transformatoren die daardoor in verzadiging raken, dit is een situatie waarbij er in de trafo een enorme warmte productie plaatsvindt en de transformator binnen enkele tientallen minuten beschadigd kan rakene.

Maatregelen variëren van de juiste trnasformatoren bestellen (die hier beter tegen kunnen), wat tegenwoordig veel gebeurt in risico gebieden tot het bewust vrijschakelen van transformatoren er niet zo goed tegen kunnen, deze uitschakelingen hebben natuurlijk black-outs tot gevolg maar die blijft beperkt tot de duur van de storm hierna kan de trafo probleemloos weer ingeschakeld worden. Als de trafo beschadigd wordt heb je het over een hersteltijd van minimaal enkele maanden.
KML-generator generator

Peter Kleton
36 kV
Berichten: 47
Lid geworden op: 30 mar 2018 22:18

Re: Stroomstoringen door zonneuitbarstingen...

Bericht door Peter Kleton » 12 aug 2018 22:19

Ik heb het verhaal in Wikipesia gelezen en vind het bizonder ,dat men er al gauw last van kreeg in het verleden toen er lange draden in de lucht werden opgehangen. Misschien heefr men toen soortgelijke maatregelen genomen als tegen bliksem inslag,ik herinner mij van oude (Jongens ) boeken over electriciteit dat men telegraafdraden ook beschermde , en de telegrafist zelf ook.
Ik heb als monteur Seinwezen bij NS gewerkt ,daar had men na een blikseminslag in de rails last van gemagnetiseerde railtrafo's. Die moesten dan uitgewisseld worden,wat een zware klus was ,(die dingen wegen 250 kg ),maar dat is natuurlijk niets ,avergeleken met een grote hoogsp . trafo die gemagnetiseerd is.
Het lijkt mij, dat zo'n ernstige zonnestorm (gelukkig maar ) om de zoveel jaar optreedt,en dat men van te voren door sterrenwachten gewaarschuwd kan worden.
Peter

Plaats reactie